น้ำเหลืองไม่ดี คืออะไร อาการเป็นอย่างไร

เมื่อพบว่าตามร่างกาย มีตุ่มหรือรอยจ้ำคล้ำดำบริเวณแขนขาและลำตัว ลักษณะคล้ายกับเป็นแผล บางครั้งมีตุ่มน้ำเหลืองขึ้นมาด้วย หลายคนก็เข้าใจว่าเป็นโรคน้ำเหลืองไม่ดี ซึ่งจริงๆ แล้วในทางการแพทย์นั้น โรคน้ำเหลืองไม่ดีนั้นเป็นอาการภาวะติดเชื้อแบคทีเรียที่ผิวหนัง และเมื่อผิวอักเสบก็เป็นแผลตามมาในลักษณะต่างๆ เช่น ตุ่ม รอยแผล

น้ำเหลืองไม่ดี คือ ภาวะติดเชื้อแบคทีเรียที่ผิวหนังชั้นนอก หรือที่ทางการแพทย์เรียกว่า โรคพุพอง (Impetigo) ซึ่งโดยทั่วไปเกิดจากเชื้อแบคที่เรีย เช่น Staphylococcus aureus และ Streptococcus pyogenes ที่เข้าสู่ผิวหนังผ่านรอยแผลเล็กๆ รอยขีดข่วน หรือแม้แต่รอยแมลงกัด ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน แต่จะพบได้บ่อยในเด็ก รวมไปถึงผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันต่ำหรือบกพร่อง และผู้ที่มีโรคผิวหนังอักเสบเป็นทุนเดิม ส่วนและการลุกลามของโรคในแต่ละคนจะไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับการได้รับการดูแลและรักษาที่ถูกต้อง รวมถึงสภาวะภูมิคุ้มกันของร่างกายว่าแข็งแรงแค่ไหน

อาการน้ำเหลืองไม่ดี หรืออาการติดเชื้อแบคทีเรีย สามารถสังเกตได้จากอาการเหล่านี้

• มักมีอาการเป็นตุ่ม ผื่นแดง บวมบริเวณผิวหนัง มีอาการคัน
• เกิดเป็นแผลพุพอง ในบริเวณต่างๆ เช่น แขนหรือขา
• แผลอาจเกิดการแพร่กระจาย จากของเหลวที่ออกมาจากแผล
• อาจมีอาการเจ็บปวด

น้ำเหลืองไม่ดีหรือผิวหนังติดเชื้อแบคทีเรียสามารถเเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น

• การติดเชื้อแบคทีเรียที่ผิวหนัง เพราะต่อมน้ำเหลืองมักจะบวมเพื่อตอบสนองต่อการติดเชื้อ และสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน
• บุคคลที่ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เช่น ผู้ที่เป็นโรคแพ้ภูมิตัวเอง หรือเด็กที่ระบบภูมิคุ้มกันยังไม่สมบูรณ์
• เกิดจากการรับเชื้อผ่านการสัมผัสสิ่งต่างๆ เช่น ทราย พงหญ้า
• แมลงกัดต่อย ก็เป็นสาเหตุของน้ำเหลืองไม่ดีได้เช่นกัน เพราะเชื้อสามารถเข้าสู่ร่างกายทางบาดแผลหรือรอยแตกบนผิวหนัง

การวินิจฉัยที่ถูกต้องช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพมากขึ้น เราสามารถแบ่งการวินิจฉัยออกเป็น 2 ส่วนหลักๆ คือการสังเกตด้วยตนเองและการวินิจฉัยโดยแพทย์

1. การสังเกตอาการด้วยตนเอง

เราสามารถสังเกตลักษณะของแผลเพื่อประเมินเบื้องต้นได้ หากไม่มั่นใจหรืออาการรุนแรงขึ้นควรไปพบแพทย์โดยเร็ว

• ตุ่มแดงเล็กๆ: เริ่มแรกมักเป็นตุ่มแดงคล้ายยุงกัด
• ตุ่มน้ำใสหรือตุ่มหนอง: จากนั้นตุ่มแดงจะกลายเป็นตุ่มน้ำใสหรือตุ่มหนองอย่างรวดเร็ว ซึ่งแตกออกได้ง่าย
• แผลและสะเก็ดสีน้ำผึ้ง: เมื่อตุ่มน้ำแตกออก จะกลายเป็นแผลตื้นๆ และมีน้ำเหลืองไหลซึมออกมา ก่อนจะแห้งกลายเป็นสะเก็ดสีเหลืองทองหรือสีน้ำผึ้ง (Honey-colored crust) ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของโรคนี้
• บริเวณที่พบบ่อย: มักพบบริเวณใบหน้า รอบจมูกและปาก แขน และขา
• อาการคัน: ผู้ป่วยมักมีอาการคันบริเวณแผล ซึ่งการเกาจะยิ่งทำให้เชื้อแพร่กระจายไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกายได้

2. การวินิจฉัยโดยแพทย์

โดยส่วนใหญ่ แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคพุพองได้จากการซักประวัติและตรวจดูรอยโรคที่ผิวหนัง แต่ในกรณีที่การติดเชื้อรุนแรงหรือไม่ตอบสนองต่อการรักษาเบื้องต้น แพทย์อาจพิจารณา

• การเก็บตัวอย่างส่งตรวจ (Bacterial Culture): แพทย์จะใช้ก้านสำลีเช็ดหนองหรือของเหลวจากแผลไปเพาะเชื้อ เพื่อระบุชนิดของแบคทีเรียและทดสอบความไวต่อยาปฏิชีวนะ

1. แนวทางการรักษาน้ำเหลืองไม่ดีโดยแพทย์

เพื่อให้การรักษามีประสิทธิภาพและปลอดภัยที่สุด ควรเริ่มต้นจากการวินิจฉัยโดยแพทย์ โดยแนวทางการรักษาหลักคือการใช้ยาปฏิชีวนะ ซึ่งแพทย์จะพิจารณาตามความรุนแรงของอาการ ดังนี้

• ยาทาปฏิชีวนะเฉพาะที่: สำหรับผู้ที่เป็นโรคน้ำเหลืองไม่ดีหรือผิวหนังติดเชื้อเป็นระยะเวลานาน แพทย์อาจสั่งยาทาสำหรับแผลภายนอก ใช้สำหรับกรณีที่การติดเชื้อไม่รุนแรงหรือมีแผลในวงจำกัด เพื่อยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียเฉพาะจุด
• ยาปฏิชีวนะชนิดรับประทาน: แพทย์อาจสั่งยาชนิดนี้ สำหรับการฆ่าเชื้อแบคทีเรียในร่างกาย ในกรณีที่การติดเชื้อรุนแรง ลุกลามเป็นวงกว้าง หรือเมื่อยาทาอย่างเดียวไม่ได้ผล เพื่อกำจัดเชื้อแบคทีเรียจากภายในร่างกาย

2. การดูแลตัวเองและรักษาความสะอาด

• การทำความสะอาดร่างกาย

การทำความสะอาดร่างกายเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการรักษาอาการน้ำเหลืองไม่ดี เพื่อไม่ให้เชื้อแบคทีเรียสามารถเข้าสู่ร่างกายได้โดยง่าย Eucerin pH5 VERY DRY SENSITIVE SKIN SHOWER OIL ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวกายสำหรับคนที่มีผิวแห้งมาก และบอบบางแพ้ง่าย ช่วยทำความสะอาดร่างกายและปรับสมดุลของผิว ช่วยเสริมเกราะป้องกันของผิวแพ้ง่าย และเติมความชุ่มชื้นให้แก่ผิวสามารถใช้ได้ทุกวัน และยังช่วยเสริมให้การผลัดเซลล์ผิวเป็นไปอย่างสมบูรณ์ เสริมเกราะปกป้องผิว ผิวจึงไม่ไวต่อปัจจัยกระตุ้นต่างๆ

• การใช้ครีมบำรุงที่เหมาะสมกับผิว

การใช้ครีมที่เหมาะสมกับปัญหาผิวอย่าง Eucerin OMEGA ATO-CALMING BALM ที่มีสารสำคัญอย่าง Licochalcone A สารจากธรรมชาติ ที่ช่วยลดปัญหาผิวแห้ง แดง และการระคายที่มีสาเหตุจากผิวแห้ง พร้อมผสาน Omega 3&6 fatty acids และ Ceramides เพื่อคืนความชุ่มชื่นและฟื้นบำรุงชั้นปกป้องผิว ให้มีสุขภาพดีขึ้น สูตรอ่อนโยน ปราศจากพาราเบน น้ำหอม และสี และช่วยลดโอกาสการกลับเป็นซ้ำของปัญหาผิวแห้ง แดง คัน ระคายเคือง สามารถใช้ได้ในผิวเด็กทารก

3. วิธีป้องกันไม่ให้ลุกลามและกลับมาเป็นซ้ำ

สุขอนามัยที่ดีคือหัวใจสำคัญในการป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อและป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ โดยสามารถปฏิบัติตามแนวทางง่ายๆ ได้ดังนี้

• รักษาความสะอาดของใช้ส่วนตัว: การดูแลข้าวของเครื่องใช้ภายในบ้านเช่น ผ้าปูที่นอน เสื้อผ้า ข้าวของเครื่องใช้ให้สะอาด ปราศจากเชื้อโรคเป็นสิ่งจำเป็น เพราะมักจะมีแบคทีเรียแฝงตัวอยู่ตามเครื่องใช้ในบ้านเสมอ
• ล้างมือให้เป็นนิสัย: การล้างมือเป็นประจำและทำความสะอาดตามซอกเล็บ ก็ช่วยลดการสะสมของแบคทีเรียและลดโอกาสติดเชื้อแบคทีเรียได้
• หลีกเลี่ยงการสัมผัสแผล: หลีกเลี่ยงการแกะ เกา แคะ ตามบริเวณที่เกิดแผล เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อแบคทีเรียลุกลามจนทำให้เกิดแผลใหม่

โรคน้ำเหลืองไม่ดีหรือการติดเชื้อแบคทีเรียนี้ เป็นสิ่งที่พบได้ในทุกคนโดยเฉพาะผู้ที่มีภาวะภูมิคุ้มกันต่ำ การดูแลรักษาความสะอาดร่างกายจึงเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการดูแล ปกป้อง รักษาให้โรคน้ำเหลืองไม่ดีนี้ให้ดีขึ้นได้