ผิวหน้าติดสารสเตียรอยด์ อาการเป็นยังไง รักษาอย่างไร

หลายคนอาจเคยได้ยินคำนี้บ่อยๆ ผิวติดสาร หน้าติดสารสเตียรอยด์ หลายคนกลุ้มอกกลุ้มใจกับการรักษาสิวธรรมดาไม่พอ ยังพบว่าตัวเองเป็นสิวติดสารสเตียรอยด์เข้าไปอีก สาเหตุหลักๆ ที่ทำให้เราเข้าไปอยู่ในวงจรนี้คืออะไร และหากเคยใช้ครีมที่มีสารสเตียรอยด์โดยที่เราไม่รู้ตัว จะทำยังไงดีและจะมีวิธีรักษาหน้าติดสารยังไง ไปหาคำตอบพร้อมหลีกเลี่ยงปัญหาหน้าแพ้สารกันดีกว่า

ผิวติดสารสเตียรอยด์ คืออาการของผิวที่ไม่สามารถหยุดใช้สเตียรอยด์ได้ สาเหตุหลักๆ เกิดจาก ได้มีการใช้ครีมที่มีสารสเตียรอยด์เป็นส่วนผสมอยู่ เมื่อใช้เป็นเวลานานๆ ทำให้ผิวถูกรบกวนด้วยกลไกการกดภูมิคุ้มกันผิว มองผิวเผินว่าผิวดีและแข็งแรง ใช้อะไรก็ไม่แพ้ แต่เมื่อหยุดใช้ ภูมิคุ้มกันที่เคยถูกกด จะกลับมาทำงานหนักกว่าเดิม เกิดปฏิกิริยาในรูปแบบผดผื่น ผิวแห้ง บางครั้งแค่โดดแดด โดนลม หรือน้ำก็มีอาการแพ้เห่อแดงแล้ว

สเตียรอยด์ (Steroid) คือฮอร์โมนชนิดหนึ่งที่ร่างกายสร้างขึ้นมาเพื่อควบคุมระบบการทำงานภายในร่างกาย โดยมีหน้าที่หลักคือช่วยควบคุมสมดุลน้ำและเกลือแร่ ต้านอาการอักเสบ หรือกดและปรับสมดุลของภูมิคุ้มกัน ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ

1. สเตียรอยด์ตามธรรมชาติ (Natural Steroids)เป็นชนิดที่ร่างกายของเราสร้างได้เองจากต่อมหมวกไตชั้นนอก มีบทบาทในการควบคุมและบรรเทาอาการอักเสบของร่างกาย ยังมีผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด กล้ามเนื้อ และระบบกระดูก โดยทำหน้าที่สำคัญในการช่วยปรับความเครียด, ต้านการอักเสบ, ลดอาการปวดและช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานเป็นปกติ
2. สเตียรอยด์สังเคราะห์ (Synthetic Steroids) เป็นชนิดที่ผลิตขึ้นจากบริษัทยา เพื่อเลียนแบบสเตียรอยด์ที่ร่างกายสร้างขึ้น เพื่อใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ จัดเป็นยาเคมีที่ช่วยให้รักษาโรคได้ดีและรวดเร็ว แต่ก็มีผลข้างเคียงที่อันตรายกว่าสเตียรอยด์ตามธรรมชาติมากและมีหลายชนิด เช่น เดกซาเมธาโซน (Dexamethasone) และเพรดนิโซโลน (Prednisolone)

 

รูปแบบการใช้งานทางการแพทย์

ยาสเตียรอยด์สังเคราะห์ที่ใช้ในปัจจุบัน มีรูปแบบการใช้งานอยู่ 2 แบบหลักๆ คือ

• การใช้ภายนอก (ออกฤทธิ์เฉพาะที่): เป็นการใช้ยาที่ไม่ดูดซึมไปทั่วร่างกายมากนัก เช่น
  • ยาทาผิวหนัง
  • ยาหยอดตา, ยาพ่นจมูก, และยาสูดพ่นทางปาก
• การใช้ภายใน (ออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย): เป็นการใช้ยาที่ต้องการให้ออกฤทธิ์ควบคุมระบบต่างๆ ทั่วร่างกาย เช่น
  • ยาฉีดและยารับประทาน
  • ใช้เพื่อลดการอักเสบภายใน หรือกดภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์, โรคภูมิแพ้ตัวเอง (SLE) หรือผู้ที่มีอาการภูมิแพ้รุนแรง

สำหรับอาการแพ้สเตียรอยด์หรือหน้าติดสารสเตียรอยด์ สามารถสังเกตได้จากลักษณะภายนอกของผิวในหลากหลายรูปแบบ เช่น

1. ผิวหน้าอักเสบ ลอก แดง และแสบร้อน เกิดจากสารสเตียรอยด์ทำงานร่วมกับกลุ่มวิตามินเอ ที่มีคุณสมบัติผลัดเซลล์ผิว ซึ่งอาจรบกวนการสร้างเม็ดสีผิวนานเกินไป อาจทำให้แดง แสบร้อน หรือเป็นด่างขาวได้
2. ผิวหน้าซีดเซียว และไวต่อการระคายเคือง เกิดจากการสะสมไว้ในผิวนานๆ จนผิวขาวซีดและอักเสบได้ ส่วนมากจะพบในครีมทาฝ้า ทาหน้าขาวและลดรอยสิว
3. ผิวกระจ่างใสไม่นานก็กลับมาคล้ำเสีย เกิดจากการทำงานร่วมกับไฮโดรควิโนน ที่นิยมนำมารักษารอยสิว หากผสมในปริมาณมากเกินไป ผิวจะอักเสบคล้ำขึ้นและเป็นฝ้าอย่างถาวร
4. ผิวบางลงจนสังเกตเห็นเส้นเลือดฝอย การใช้ครีมที่มีสารสเตียรอยด์นานๆ จะทำให้ชั้นผิวหนังแท้บางลง จนมลภาวะ สารพิษต่างๆ เข้าสู่ชั้นผิวหนังแท้ได้ง่าย ส่งผลให้ผิวอ่อนแอและเสียหายได้ง่ายขึ้น
5. ผิวเป็นสิวเห่อ และสิวผดทั่วใบหน้า เป็นกลไกตอบสนองปกติเมื่อคุณเลิกใช้ ก็อาจทำให้สิวผดเกิดขึ้นในลักษณะคล้ายสิวอุดตัน บางจุดอาจรู้สึกคันจนอยากบีบกด ซึ่งเป็นวงจรสิวสเตียรอยด์อย่างแท้จริง

• หยุดใช้ครีมที่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์ แม้ระยะแรกจะรู้สึกว่าหน้าใส แต่หากหยุดใช้อาจมีอาการแพ้ถามหาจนถึงขั้นต้องรักษาเพื่อกู้หน้ากลับมาดูแลผิวใหม่
• ใช้ผลิตภัณฑ์ล้างหน้าสูตรอ่อนโยน ควรเป็นสูตรที่ไม่มีน้ำหอมและสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคือง เมื่อล้างหน้าแล้วควรซับหน้าเบาๆ หลีกเลี่ยงการขัดถูแรงๆ
• ใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่เน้นเพิ่มความชุ่มชื้น ปลอบประโลมผิวที่อ่อนแอ และเสริมเกราะป้องกันผิวให้แข็งแรง อย่าง UltraSENSITIVE Repair Cream จากยูเซอริน สามารถรักษาผื่นแพ้ หน้าแพ้ ผิวแพ้โดยเฉพาะ

เป็นสูตรที่อ่อนโยนต่อผิวแพ้ง่าย แต่ให้ความชุ่มชื้นแบบเข้มข้น ช่วยฟื้นบำรุงผิวให้กลับมาแข็งแรง ใครที่มีอาการผดผื่น ผิวแห้งระคายหรือมีเม็ดเล็กๆ ขึ้นบริเวณใบหน้า สามารถใช้ได้โดยไม่ต้องกลัวอุดตัน สำหรับจุดเด่นของผลิตภัณฑ์นี้ คือสามารถลดปัญหาอาการผิวแห้งแดง ระคายผิวใน 2 ชั่วโมง ด้วยนวัตกรรม Barrier Repair Innovation ซึ่งประกอบไปด้วย

• Symsitive ลดความรู้สึกไม่สบายระคายผิว
• Licochalcone A ลดปัญหาผิวระคายไวต่อปัจจัยการทำร้าย
• Dexpanthenol เสริมเกราะปกป้องผิว ให้เนื้อผิวใหม่ดูสม่ำเสมอ เรียบเนียนใสแลดูสุขภาพดี

ไม่ใช่เพียงลดอาการแพ้ แต่ยังปกป้องปัจจัยภายนอกที่ทำร้ายผิวอย่างฝุ่น มลภาวะ สารเคมี รวมไปถึงความเครียดและการพักผ่อนที่ไม่เพียงพออีกด้วย เมื่อใช้เป็นประจำผิวจะแน่นชุ่มชื้น ไม่ไวต่อการระคายเคืองอีกต่อไป

หากทราบว่าผิวหน้าของเราเข้าสู่วงจรผิวติดสาร ควรรีบหยุดใช้และพักผิวหน้าซะก่อน ไม่ว่าจะเป็นการแต่งหน้าหรือการไปสัมผัสบีบ แคะ แกะ เกา เพราะอาจทำให้เห่อและอาจติดเชื้อได้ การฟื้นฟูผิวที่ดีจึงควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีสารอันตราย และค่อยๆ ปลอบประโลมผิว และควรดูแลปัญหาผิวหน้าแพ้สารให้ถูกวิธีเพื่อให้สภาพผิวกลับมาแข็งแรงเหมือนเดิม