แนะนำการดูแลมือแห้งแตก – มือลอก ทำอย่างไรให้มือกลับมาเนียนนุ่ม

อาการมือแห้งแตก มือลอก อาจสร้างความรำคาญใจ รู้สึกไม่สบายผิว หรือแม้กระทั่งส่งผลต่อความมั่นใจและการใช้ชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคที่การใส่ใจสุขอนามัยด้วยการล้างมือบ่อยๆ กลายเป็นเรื่องปกติ ปัญหามือแห้งลอกจึงพบได้บ่อยขึ้น โดยเฉพาะการล้างมือและถูสบู่ทุกครั้งหลังจากสัมผัสกับสิ่งของต่างๆ เมื่อล้างมือบ่อยครั้งเข้า หลายคนก็ประสบปัญหาตามมาคือมือแห้งแตก มือลอก แต่การที่มือแห้งแตก มือลอกนั้นไม่ได้มีสาเหตุมาจากการล้างมือบ่อยๆ อย่างเดียวเท่านั้น ตั้งแต่ปัจจัยในชีวิตประจำวันไปจนถึงสัญญาณของโรคผิวหนัง ซึ่งจะมีสาเหตุใดบ้างและเราจะสามารถดูแลรักษาอาการมือแห้งแตก ลอก ให้กลับมานุ่มเนียนได้อย่างไร มาติดตามได้จากบทความนี้

สาเหตุของมือลอกมีความหลากหลาย ตั้งแต่ปัจจัยภายนอกที่รบกวนเกราะป้องกันผิว ไปจนถึงภาวะหรือโรคผิวหนังที่ต้องการการดูแลเป็นพิเศษ

ปัจจัยภายนอกและพฤติกรรม

• การทำความสะอาดมือบ่อยด้วยเจลล้างมือหรือสบู่ที่มีสารทำความสะอาด

  การล้างมือบ่อยๆ และการใช้เจลล้างมือสามารถลดความเสี่ยงต่อโรคติดต่อได้จริง แต่ก็อาจส่งผลกระทบต่อผิวหนัง โดยเฉพาะหนังกำพร้าชั้นนอกสุด โดยปกติแล้วผิวหนังจะมีโครงสร้างของโปรตีนและไขมันสำคัญในชั้นหนังกำพร้า แต่การทำความสะอาดด้วยเจลล้างมือบ่อยๆ จะทำให้โครงสร้างของโปรตีนและไขมันสำคัญในชั้นหนังกำพร้าเสียไป เกิดการสูญเสียน้ำผ่านทางผิวหนัง มีผลทำให้ผิวแห้ง ส่วนน้ำที่ใช้ล้างมือก็มีผลทำให้ผิวแห้งโดยการชะล้างน้ำมันธรรมชาติของผิวหนังออกไปเช่นกัน การล้างมือบ่อยๆ จึงมีโอกาสทำให้มือแห้งกร้าน ผิวหนังอักเสบ แห้ง แดง คัน มีขุย บางครั้งอาจแตกเป็นแผล

• เผชิญกับสภาพอากาศแปรปรวน

  สาเหตุของมือแห้งกร้านส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นจากสภาพอากาศแปรปรวน อุณภูมิเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว เช่น อากาศแห้งและเย็นขึ้น เป็นต้น และอาจเกิดจากการอยู่ในห้องที่มีเครื่องปรับอากาศเป็นเวลานานๆ ทำให้อากาศมีความชื้นต่ำ ผิวหนังจึงขาดความชุ่มชื้นได้ง่ายขึ้น ผิวจึงแห้งแตกและลอก

• สัมผัสกับสารเคมี

  ภาวะมือมือลอก มือแห้งแตก บางครั้งสาเหตุมักมาจากการสัมผัสกับสารเคมีประเภทสารที่เกี่ยวกับการซักฟอกทำความสะอาด สบู่ที่มีความเป็นด่างสูง หรือมีสารทำความสะอาดรุนแรง เช่น Sodium Lauryl Sulfate (SLS) รวมถึงน้ำยาล้างจาน ผงซักฟอก และสารเคมีอื่นๆ สามารถทำลายเกราะป้องกันผิว ทำให้ผิวหนังชั้นนอกแห้ง บางลง จนป้องกันการระเหยของน้ำออกจากผิวหนังไม่ได้ ทำให้ผิวแห้งและลอกได้

• ละเลยการบำรุงผิวบริเวณฝ่ามือ

  นอกจากสาเหตุที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว อีกปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดอาการมือลอก แห้งแตก ก็คือละเลยการบำรุงผิวบริเวณฝ่ามือ โดยอาจมองว่าไม่จำเป็น ทั้งที่จริงๆ แล้วผิวหนังบริเวณฝ่ามือก็ต้องการการบำรุงด้วยผลิตภัณฑ์ที่ให้ความชุ่มชื้น เพื่อช่วยบรรเทาอาการผิวแห้งแตกเช่นเดียวกัน โดยเฉพาะหลังการล้างมือ

บางครั้ง อาการมือลอกไม่ได้เกิดจากปัจจัยภายนอกเท่านั้น แต่อาจเป็นสัญญาณของโรคผิวหนังที่ควรได้รับการวินิจฉัยและรักษาโดยแพทย์:

• โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Eczema): ทำให้ผิวแห้ง แดง คัน และลอกเป็นขุย มักเป็นเรื้อรัง
• โรคผื่นแพ้สัมผัส (Contact Dermatitis): เกิดจากการแพ้หรือระคายเคืองต่อสารที่สัมผัส เช่น สารเคมี น้ำหอม หรือส่วนผสมในผลิตภัณฑ์ต่างๆ ทำให้ผิวหนังบริเวณที่สัมผัสเกิดอาการแดง คัน บวม หรือลอก
• โรคสะเก็ดเงิน (Psoriasis): อาจมีผื่นหนา แดง และมีขุยสีเงินเกิดขึ้นที่มือได้
• การติดเชื้อรา (Fungal Infection - Tinea Manuum): มักมีอาการคัน ผิวลอกเป็นขุยหรือเป็นวง ขอบเขตผื่นค่อนข้างชัดเจน อาจติดต่อมาจากการเกาบริเวณอื่นที่เป็นเชื้อรา เช่น เท้า
• โรคผื่นผิวหนังอักเสบชนิดตุ่มน้ำใส (Dyshidrotic Eczema): มีลักษณะเป็นตุ่มน้ำใสเล็กๆ คันมาก บริเวณฝ่ามือ ง่ามนิ้ว เมื่อตุ่มยุบผิวจะแห้งและลอก
• Exfoliative Keratolysis: ผิวหนังชั้นนอกสุดที่ฝ่ามือ (และฝ่าเท้า) ลอกออกเป็นแผ่นๆ มักเป็นช่วงอากาศร้อน หรือมีความชื้นสูง ไม่ค่อยมีอาการอักเสบหรือคันมากนัก

แม้ว่ามือลอกส่วนใหญ่จะดูแลเองได้ แต่หากมีอาการเหล่านี้ ควรปรึกษาแพทย์ผิวหนังเพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้อง:

• อาการรุนแรง ลอกเป็นบริเวณกว้าง หรือเจ็บปวดมาก
• มีอาการอักเสบชัดเจน เช่น บวม แดง ร้อน หรือมีตุ่มหนอง (สัญญาณการติดเชื้อ)
• มีอาการคันรุนแรงจนรบกวนการนอนหรือชีวิตประจำวัน
• ดูแลตัวเองเบื้องต้นแล้วอาการไม่ดีขึ้นภายใน 1-2 สัปดาห์
• สงสัยว่าอาจเกิดจากการติดเชื้อ (เช่น เชื้อรา) หรือเป็นโรคผิวหนังอื่นๆ
• อาการลอกเกิดขึ้นร่วมกับอาการผิดปกติอื่นๆ ตามร่างกาย

การทำความสะอาดฝ่ามือเป็นพฤติกรรมที่ควรทำเป็นประจำอยู่แล้วในการรักษาสุขอนามัย แต่การดูแลมือที่แห้งลอกอย่างถูกวิธีจะช่วยฟื้นฟูเกราะป้องกันผิวและคืนความชุ่มชื้นให้กับฝ่ามือที่แห้งแตกลอกให้กลับมาเนียนนุ่มสามารถทำได้ง่ายๆ ดังนี้

 

ไม่ควรล้างมือด้วยน้ำอุ่นจัด

ควรหลีกเลี่ยงการล้างมือด้วยน้ำร้อนจัด อุณหภูมิที่สูงของน้ำจะชะล้างทำให้น้ำมันบนผิวหนังหายไปอย่างรวดเร็ว มีผลทำให้ผิวแห้ง จึงควรล้างมือด้วยน้ำอุณหภูมิปกติ หรือน้ำเย็น และล้างมือเท่าที่จำเป็น ไม่ล้างบ่อยเกินไป และซับมือให้แห้งเบาๆ ด้วยผ้านุ่มๆ แทนการถูแรงๆ

 

หลีกเลี่ยงการล้างมือด้วยผลิตภัณฑ์ที่มีสารทำความสะอาดรุนแรง

หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีสาร SLS ที่อาจก่อให้เกิดอาการแพ้หรือระคายเคืองได้ แนะนำให้ใช้ผลิตภัณฑ์สูตรที่ปราศจากสารที่ก่อให้เกิดอาการแพ้แทน หรือใช้ผลิตภัณฑ์สำหรับผิวแพ้ง่าย (Sensitive Skin) หรือ ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่มีค่า pH ใกล้เคียงผิว

 

เลือกผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่ช่วยฟื้นบำรุง หรือแฮนครีม

ที่เน้นช่วยเพิ่มความชุ่มชื้น เนื่องจากในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดส่วนใหญ่มักมีสารทำความสะอาดที่แม้จะช่วยในการทำความสะอาดสิ่งสกปรกได้ดี แต่ก็ทำให้ฝ่ามือสูญเสียความชุ่มชื้นด้วยเช่นกัน

ดังนั้นเมื่อจำเป็นต้องล้างมือบ่อยๆ ตลอดทั้งวันแบบนี้ ครีมบำรุงมือจึงเป็นตัวช่วยสำคัญที่ขาดไม่ได้ในการช่วยดูแลฝ่ามือ ผลิตภัณฑ์แฮนครีม Eucerin pH5 Cream for Hand and Body เป็นผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่เข้มข้น แต่เนื้อสัมผัสซึมซาบเร็ว ไม่ทิ้งความมันตกค้าง ไม่เหนอะหนะ ช่วยเติมความชุ่มชื้นยาวนาน ทั้งยังช่วยปรับสมดุลสภาพแวดล้อมในเซลล์ผิวเพื่อเสริมให้การผลัดเซลล์ผิวเป็นไปอย่างสมบูรณ์ พร้อมมีส่วนผสมของ Dexpanthenol หรือ โปรวิตามินบี5 ที่มีประสิทธิภาพมากในการปลอบประโลมผิวที่มีอาการแดง เนื่องจากมีส่วนช่วยฟื้นฟูเกราะปกป้องผิวตามธรรมชาติ และสนับสนุนกระบวนการฟื้นบำรุงผิวรวมถึงดึงดูดน้ำและเก็บไว้ภายในผิว จึงช่วยเสริมเกราะปกป้องผิวไม่ให้ไวต่อปัจจัยกระตุ้น ผลทดสอบจากการวิจัยทางคลินิกและการแพทย์พบว่า ให้ประสิทธิภาพดีในการให้ความชุ่มชื้นแก่ผิวที่แห้งตึง สามารถใช้ได้ในผิวบอบบาง แพ้ง่าย ที่เป็นผลจากการที่ผิวแห้งตึง แถมยังช่วยให้ผิวมือและผิวกายเรียบเนียนนุ่ม ดูสุขภาพดีขึ้นได้อีกด้วย

 

ใช้น้ำมันธรรมชาติ

น้ำมันธรรมชาติเป็นวิธีการรักษามือลอกและแห้งแตกที่ได้ผลดี โดยใช้น้ำมันเช่น น้ำมันมะพร้าว น้ำมันอัลมอนด์ หรือน้ำมันโจโจบา ซึ่งอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นต่อการฟื้นฟูผิว เริ่มจากการอุ่นน้ำมันให้อุ่นพอประมาณ จากนั้นทาบนมือที่สะอาด โดยเน้นบริเวณที่แห้งแตกหรือลอกเป็นขุย นวดเบาๆ เป็นวงกลมเพื่อให้น้ำมันซึมเข้าสู่ผิวหนัง ทิ้งไว้อย่างน้อย 30 นาที หรือทาก่อนนอนและใส่ถุงมือผ้าฝ้ายทิ้งไว้ตลอดคืน ทำเป็นประจำทุกวันหรืออย่างน้อยสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง วิธีนี้ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้น ความยืดหยุ่น และสร้างเกราะป้องกันความชื้นตามธรรมชาติ ช่วยชะลอการสูญเสียน้ำจากผิว ทำให้มือนุ่มและแข็งแรงขึ้น

 

ใช้มาส์กมือ

การใช้มาส์กมือเป็นวิธีการบำรุงผิวมือแบบเข้มข้นที่สามารถทำได้ง่ายๆ ที่บ้าน โดยใช้ส่วนผสมจากธรรมชาติที่มีคุณสมบัติในการบำรุงผิว เช่น โยเกิร์ต น้ำผึ้ง น้ำมันมะกอก หรือนมสด ผสมกับสารขัดผิวอ่อนๆ อย่างน้ำตาลทรายหรือเปลือกมะนาว วิธีการทำมาส์กมือทำได้โดยนำส่วนผสมที่เตรียมไว้มาทาบนมือ นวดเบาๆ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด แล้วทิ้งไว้ประมาณ 10-20 นาที ก่อนล้างออกด้วยน้ำอุ่น วิธีนี้ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้น ทำให้ผิวมือนุ่มขึ้น และช่วยฟื้นฟูผิวที่แห้งกร้าน ควรทำสัปดาห์ละ 2-3 ครั้งเพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด

 

ควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารเคมี

เช่น ผงซักฟอก สบู่ หรือสารเคมีอื่นๆ ซึ่งมักมีส่วนประกอบของสารเคมีที่ทำให้ผิวระคายเคือง และหากพบว่ามีอาการที่รุนแรงมากขึ้นควรปรึกษาแพทย์เพื่อได้รับคำแนะนำและการรักษาที่เหมาะสม

• ล้างมืออย่างถูกวิธี โดยใช้น้ำอุณหภูมิปกติ ไม่ร้อนจัดใช้สบู่อ่อนๆ ล้างมือไม่นานเกินไป และเช็ดให้แห้งเบาๆ ด้วยผ้านุ่ม
• ใช้ครีมกันแดดสำหรับมือ ทาครีมกันแดดบนหลังมือทุกครั้งที่ออกแดด เพื่อป้องกันผิวแห้งเสียและเกิดริ้วรอยก่อนวัย
• สวมถุงมือเมื่อทำงานบ้าน สวมใส่ถุงมือยางเมื่อล้างจาน ทำความสะอาดต่างๆ หรือสัมผัสสารเคมี เพื่อป้องกันผิวจากการระคายเคือง
• ควบคุมความชื้นในอากาศ ใช้เครื่องเพิ่มความชื้นในห้องนอนหรือที่ทำงาน โดยเฉพาะในฤดูหนาวหรือเมื่อเปิดเครื่องปรับอากาศ
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ รักษาความชุ่มชื้นจากภายในด้วยการดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว เพื่อให้ผิวชุ่มชื้นจากภายใน
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อผิว เน้นอาหารที่มีกรดไขมันโอเมก้า-3 วิตามินอี และวิตามินซี เพื่อสนับสนุนสุขภาพผิว
• หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีแอลกอฮอล์ เลือกใช้เจลล้างมือที่ไม่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสมหลัก เพื่อลดการระคายเคืองและแห้งตึง

 

ปัญหา มือลอก มือแห้งแตก เป็นขุยเกิดได้ทั้งจากสภาพอากาศเย็นและแห้ง และการล้างมือด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์จนเกิดอาการแพ้ อักเสบและแห้งแตก แต่วิธีการดูแลรักษาเพื่อฟื้นบำรุงให้ฝ่ามือแห้งแตกกลับมาเนียนนุ่มนั้นไม่ได้ยุ่งยากอย่างที่คิด เพียงไม่ใช้น้ำอุ่นจัดล้างมือ เลือกใช้สบู่ที่อ่อนโยน และเลือกผลิตภัณฑ์บำรุงมือที่มีส่วนผสมที่มีความชุ่มชื้นอย่างสม่ำเสมอ ปัญหามือแห้งแตก มือลอก ก็จะทุเลาลงจนคุณรู้สึกได้