ผื่นแดงคันเกิดจากอะไร – 4 วิธีป้องกันและบรรเทาอาการที่ได้ผล

อาการ "ผื่นแดงคัน" เป็นอีกหนึ่งในปัญหาผิวที่พบได้บ่อยที่สุด และเป็นสัญญาณว่าผิวหนังเกิดการอักเสบหรือระคายเคือง โดย ผื่นแดงคัน หรือ ผื่นแดง สามารถปรากฏขึ้นได้ทั่วร่างกาย ทั้งใบหน้า ลำตัว แขนและขา ซึ่งสาเหตุนั้นมีได้หลากหลาย ตั้งแต่ปัจจัยภายนอกอย่างสภาพอากาศ มลภาวะ สารเคมี ไปจนถึงปัจจัยภายในร่างกาย เช่น ระบบภูมิคุ้มกัน หรือพันธุกรรม การทำความเข้าใจถึงสาเหตุของผื่นแดงเพื่อหาแนวทางการดูแลผิวและการรักษาที่เหมาะสม เพื่อช่วยบรรเทาอาการและป้องกันไม่ให้ผื่นแดงคันลุกลามและฟื้นบำรุงผิวให้กลับมาแข็งแรงอีกครั้ง

ผื่นแดงคัน ผื่นคัน เกิดจาก อาการของโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง ซึ่งเป็นอาการของผิวหนังอักเสบเรื้อรังจากปฏิกิริยาภูมิแพ้ ทำให้มีอาการคัน ผิวแห้ง แดง มีผื่นตามบริเวณต่าง ๆ ในร่างกาย เช่น ข้อพับแขน คอ ใบหน้า และผิวหนังบริเวณที่มีการเสียดสี บางกรณีอาจคันมากจนเป็นผื่นแดงหรือมีตุ่มน้ำใสซึ่งเมื่อแตกออกจะมีน้ำเหลืองไหลออกมา แล้วจึงตกสะเก็ด ถ้าเป็นผื่นมานานจะมีลักษณะเป็นแผ่นหนา แข็ง และมีขุย อาการนี้เกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่บรรเทาและป้องกันไม่ให้ลุกลามได้

"ผื่นแดง" ไม่ได้มีลักษณะเหมือนกันทุกประเภท แต่แสดงออกได้หลากหลายรูปแบบ การสังเกตลักษณะของผื่นและอาการร่วมต่างๆ ช่วยให้สามารถระบุสาเหตุเบื้องต้นได้ดียิ่งขึ้น

 

ลักษณะของผื่น:

• ผื่นราบ (Macule): เป็นผื่นแดงระนาบไปกับผิว ไม่นูนหรือยุบตัวลงไป
• ผื่นนูน (Papule/Plaque): เป็นตุ่มแดงนูนขึ้นจากผิว อาจอยู่รวมกันเป็นปื้นหนา
• ตุ่มน้ำใส (Vesicle/Bulla): เป็นตุ่มที่มีของเหลวใสๆ อยู่ข้างใน มีทั้งขนาดเล็กและใหญ่
• ตุ่มหนอง (Pustule): เป็นตุ่มนูนที่มีหนองสีขาวขุ่นอยู่ภายใน มักบ่งบอกถึงการติดเชื้อ
• ลมพิษ (Wheal): เป็นผื่นนูนแดง บวมเป็นปื้น มีขอบเขตชัดเจน และมักจะคันมาก

 

อาการร่วมที่พบบ่อย:

• อาการคัน: เป็นอาการที่พบได้บ่อยที่สุดในผื่นแดงหลายชนิด
• อาการเจ็บหรือแสบร้อน: มักพบในผื่นที่เกิดจากการติดเชื้อหรือการระคายเคืองรุนแรง
• ผิวแห้งลอกหรือเป็นขุย: พบได้บ่อยในโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรัง เช่น ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง หรือโรคสะเก็ดเงิน

"ผื่นแดง" ไม่ได้มีแค่ลักษณะเดียว แต่สามารถจำแนกออกเป็นประเภทต่างๆ ตามลักษณะที่ปรากฏและสาเหตุ การทำความเข้าใจสาเหตุและประเภทของผื่นแดงคัน จะช่วยให้สามารถประเมินความรุนแรงและหาวิธีดูแลตัวเองเบื้องต้นได้อย่างเหมาะสม

 

ประเภทที่ 1: ผื่นแดงคันที่พบบ่อย (Common Itchy Rashes)

เป็นกลุ่มที่พบได้บ่อยที่สุดในชีวิตประจำวัน มักเกี่ยวข้องกับการระคายเคืองและภูมิแพ้

 

ผื่นผิวหนังอักเสบ (Eczema / Dermatitis):

นี่คือ "เจ้าแห่งผื่นคัน" ที่คนส่วนใหญ่เป็นกัน มีลักษณะเป็น ผื่นแดง แห้ง คัน และอาจมีขุยหรือตุ่มน้ำเล็กๆ มักเป็นๆ หายๆ สาเหตุมีได้หลากหลาย ตั้งแต่พันธุกรรม (ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง) ไปจนถึงการสัมผัสสารระคายเคืองโดยตรง (ผื่นแพ้สัมผัส) เช่น สบู่ ผงซักฟอก หรือเครื่องสำอาง

 

ผื่นลมพิษ (Urticaria / Hives):

ผื่นลมพิษมีเอกลักษณ์ที่ชัดเจนคือเป็น ผื่นนูนแดง บวมเป็นปื้น คันมาก และที่สำคัญคือ ผื่นสามารถเกิดขึ้นและยุบหายไปเองได้ภายใน 24 ชั่วโมง โดยไม่ทิ้งร่องรอย และอาจย้ายตำแหน่งไปขึ้นที่อื่นได้เรื่อยๆ มักเกิดจากการแพ้อาหาร ยา หรือการติดเชื้อ

 

ผื่นตุ่มน้ำใสที่มือและเท้า (Dyshidrotic Eczema):

เป็นผื่นผิวหนังอักเสบชนิดหนึ่งที่มีลักษณะเฉพาะคือ เป็นตุ่มน้ำใสๆ แข็งๆ ที่คันมาก มักเกิดขึ้นบริเวณฝ่ามือ ฝ่าเท้า และด้านข้างของนิ้วมือ-นิ้วเท้า เมื่อตุ่มน้ำแตกออก ผิวจะแห้งลอกและอาจเจ็บได้

 

ประเภทที่ 2: ผื่นชนิดตุ่มน้ำพอง (Vesiculobullous Rashes)

เป็นกลุ่มผื่นที่มีลักษณะเด่นคือมีตุ่มที่มีของเหลวใสๆ อยู่ข้างใน ซึ่งอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ

• การติดเชื้อ: เช่น โรคเริม, งูสวัด, หรืออีสุกอีใส ซึ่งเกิดจากเชื้อไวรัส มักมีอาการเจ็บหรือแสบร้อนร่วมด้วย และอาจมีไข้
• การแพ้หรือระคายเคืองรุนแรง: การสัมผัสสารบางชนิด เช่น ยางไม้ หรือการเสียดสีที่รุนแรง ก็สามารถทำให้เกิดตุ่มน้ำพองได้
• โรคจากระบบภูมิคุ้มกัน: มีโรคผิวหนังบางชนิดที่เกิดจากภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ ทำให้ผิวหนังแยกชั้นและเกิดเป็นตุ่มน้ำพองขนาดใหญ่ได้ ซึ่งจำเป็นต้องพบแพทย์

 

ประเภทที่ 3: ผื่นที่เป็นสัญญาณของโรคหลอดเลือด (Vascular Rashes)

กลุ่มนี้เป็นสัญญาณอันตราย ควรพบแพทย์ทันที ลักษณะผื่นจะแตกต่างจากผื่นคันทั่วไปอย่างชัดเจน เพราะเกิดจากความผิดปกติของหลอดเลือดใต้ผิวหนัง

 

ผื่นลายร่างแห (Livedo Reticularis):

มีลักษณะเป็น ผื่นสีแดงอมม่วง มีลวดลายคล้ายตาข่ายหรือร่างแห เกิดจากความผิดปกติของการไหลเวียนเลือดในหลอดเลือดฝอย อาจเป็นสัญญาณของโรคหลอดเลือดอักเสบหรือโรคอื่นๆ ได้

 

ผื่นจ้ำเลือด หรือ จุดเลือดออก (Vasculitis / Purpura):

มีลักษณะเป็น ตุ่มหรือปื้นแดง-ม่วง ที่เมื่อใช้มือกดแล้วสีจะไม่จางหายไป เหมือนผื่นชนิดอื่น เกิดจากเส้นเลือดฝอยอักเสบและมีเลือดออกใต้ผิวหนัง เป็นอาการที่บ่งบอกถึงภาวะผิดปกติในร่างกายที่รุนแรง และจำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์โดยด่วน

1. สาเหตุจากภายในที่ทำให้เกิดผื่นคัน

หากมีคนในครอบครัวที่มีประวัติเป็นโรคภูมิแพ้ ก็มีความเสี่ยงที่จะมีโอกาสแพ้และเกิดผื่นแดงได้ง่าย แม้ในช่วงแรกของชีวิตอาจยังไม่มีอาการผื่นแดงเกิดขึ้น นั่นเป็นเพราะมีความผิดปกติซ่อนเร้นอยู่ในยีนซึ่งยังไม่แสดงอาการนั่นเอง นอกจากกรรมพันธุ์แล้วจิตใจที่วิตกกังวล มีความเครียดสูงก็สามารถทำให้ผื่นแดงจากภูมิแพ้ผิวหนังกำเริบได้

2. สาเหตุจากภายนอกที่ทำให้เกิดผื่นคัน

• สภาวะแวดล้อม สภาวะแวดล้อมที่มีปัจจัยกระตุ้นให้เกิด ผื่นแดง เช่น ละอองเกสร ไรฝุ่น ขนสัตว์ จะกระตุ้นให้ผื่นแย่ลง มีอาการคันมากขึ้น นอกจากนี้สภาพแวดล้อมรอบตัวทั้งความร้อน ความเย็น ความแห้ง ความชื้น ก็ทำให้เกิดการระคายเคืองผิวหนังเช่นกัน
• เชื้อโรค เช่น เชื้อรา แบคทีเรีย อาจทำให้เกิดการติดเชื้อบนผิวหนัง คนที่มีอาการผิวหนังอักเสบอยู่แล้วก็จะกำเริบมากขึ้น
• ฤดูกาล ผื่นผิวหนังอักเสบมักมีอาการมากขึ้นในช่วงฤดูหนาว เพราะอากาศแห้ง เย็น ทำให้เกิดผื่นคันบริเวณผิวหนัง ทั้งนี้บางรายจะมีอาการมากขึ้นในช่วงฤดูร้อน เพราะอากาศที่ร้อนทำให้เหงื่อออกมาก จนเกิดอาการคันและเกิดผื่นได้เช่นกัน
• เสื้อผ้า โดยเฉพาะเสื้อผ้าที่ทำจากขนสัตว์ เมื่อสัมผัสกับผิวหนังจะทำให้เกิดการระคายเคือง จนมีอาการคันเพิ่มขึ้น
• สารก่อนภูมิแพ้ สบู่ ครีม โลชั่น และผงซักฟอกที่ใช้ สารเคมีที่ผสมอยู่ในผลิตภัณฑ์บำรุงผิวและผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดมักมีฤทธิ์ละลายไขมัน และอาจมีส่วนประกอบที่ก่ออาการระคายเคืองแก่ผิวหนัง ทำให้เกิดอาการคันและเกิดผื่นผิวหนังอักเสบได้
• อาหาร อาหารบางชนิดเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดผื่น เช่น นม ไข่ ถั่วเหลือง เนื้อสัตว์บางประเภท

เนื่องจากผื่นแดงมีสาเหตุได้มากมาย การวินิจฉัยที่แม่นยำโดยแพทย์จึงมีความสำคัญ โดยแพทย์จะใช้ข้อมูลหลายส่วนประกอบกัน

 

การซักประวัติ (History Taking):

แพทย์จะสอบถามข้อมูลอย่างละเอียด เช่น

• ผื่นเริ่มขึ้นเมื่อไหร่ และมีลักษณะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร?
• มีอาการอื่นๆ ร่วมด้วยหรือไม่ เช่น มีไข้ ปวดข้อ?
• มีประวัติการใช้ยา สัมผัสสารเคมี หรือเปลี่ยนผลิตภัณฑ์บำรุงผิวหรือไม่?
• มีประวัติภูมิแพ้ในตนเองหรือครอบครัวหรือไม่?

 

การตรวจร่างกาย (Physical Examination):

แพทย์จะตรวจดูลักษณะของผื่นอย่างละเอียด ทั้งรูปแบบ การเรียงตัว และตำแหน่งที่เกิดผื่น ซึ่งมักจะบ่งบอกถึงโรคบางชนิดได้ เช่น ผื่นที่ขึ้นตามข้อพับมักเกี่ยวกับผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง

 

การตรวจพิเศษเพิ่มเติม (Further Investigations):

ในกรณีที่การวินิจฉัยยังไม่ชัดเจน แพทย์อาจพิจารณาการตรวจเพิ่มเติม เช่น

• การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง (Patch Test): เพื่อหาสารที่ก่อให้เกิดผื่นแพ้สัมผัส
• การขูดขุยที่ผิวหนัง: เพื่อนำไปส่องกล้องจุลทรรศน์ตรวจหาเชื้อรา
• การตัดชิ้นเนื้อส่งตรวจ (Skin Biopsy): เพื่อยืนยันการวินิจฉัยในโรคที่ซับซ้อน

• หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้น หลีกเลี่ยงสิ่งต่าง ๆ ที่ทำให้อาการคันหรือผื่นแดงจากภูมิแพ้ผิวหนังกำเริบมากขึ้น เช่น ไม่อยู่ในห้องปรับอากาศที่เย็นจัดจนทำให้ผิวแห้ง ไม่อาบน้ำที่มีอุณหภูมิเย็นหรือร้อนจัด และควรหลีกเลี่ยงภาวะที่ทำให้เหงื่อออกมากเพราะเหงื่ออาจทำให้เกิด ผื่นคัน มากขึ้นได้
• ควรพบแพทย์ หากมีอาการรุนแรงหรือมีอาการแทรกซ้อนร่วมด้วย เช่น หายใจไม่ออก ควรปรึกษาแพทย์ ซึ่งแพทย์อาจให้รับประทานยากดภูมิคุ้มกัน
• ใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่เพิ่มความชุ่มชื้นให้ผิวหนัง
1. ควรเลือกผลิตภัณฑ์บำรุงผิวหน้าและผิวกายที่ผ่านการทดสอบทางการแพทย์แล้วว่าปลอดภัย ปราศจากน้ำหอม ควรมีคุณสมบัติช่วยฟื้นบำรุงผิวให้แข็งแรง เสริมเกราะป้องกันผิว ช่วยลดปัญหาผิวแห้ง ให้ความชุ่มชื้นแก่ผิวแต่ไม่เหนอะหนะ เช่น มีเนื้อบาล์มที่บางเบาแต่ให้ความชุ่มชื้นสูง ซึมเข้าสู่ผิวได้เร็ว ไม่เหนอะ ไม่มัน มี Shea Butter ที่ช่วยให้ชั้นปกป้องผิวแข็งแรง
2. ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวควรมีส่วนผสมของ Ceramides ซึ่งเป็นสารไขมันสำคัญที่สามารถพบได้ในเกราะคุ้มกันผิวตามธรรมชาติ ซึ่งถูกสร้างขึ้นมาเพื่อปกป้องผิวชั้นนอกเพื่อให้ผิวมีสุขภาพดีขึ้น ป้องกันไม่ให้น้ำระเหยออกจากผิวและคงความชุ่มชื้น และยังช่วยปกป้องสิ่งแปลกปลอมที่อาจก่อให้เกิดการระคายเคืองมาสัมผัสสู่ผิวโดยตรง
3. มีส่วนผสมของ Licochalcone A สารสกัดจากธรรมชาติจากส่วนของ รากไชนีส ลิโคริค ช่วยหยุดการทำร้ายของเซลล์จากรังสียูวี และช่วยปลอบประโลมผิวจากอาการระคายเคืองและแดง จึงช่วยลดปัญหาผิวแห้ง และการระคายที่มีสาเหตุจากผิวแห้ง พร้อมผสาน Omega 3 & 6 fatty acids อีกด้วย

• ใช้ครีมกันแดด เนื่องจากแสงแดดมี UVA และ UVB ที่ทำลายผิว ซึ่งอาจเป็นปัจจัยกระตุ้นทำให้อาการกำเริบขึ้นมาได้ จึงควรเลือกใช้ครีมกันแดดที่ปราศจากแอลกอฮอล์ สารกันเสีย น้ำหอม และปราศจากสารที่ทำให้เกิดการระคายเคืองเพื่อปกป้องผิวที่อาจเสี่ยงต่อการเกิดผื่นแดง

ปัญหาผื่นคัน นอกจากจะสร้างความเจ็บปวดทรมานให้แก่ร่างกายแล้ว ยังรบกวนจิตใจให้รู้สึกสูญเสียความมั่นใจจากอาการคัน และผื่นแดงคันที่ปรากฏตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย การหลีกเลี่ยงปัจจัยที่ก่อให้เกิดผื่นคันนับเป็นวิธีการป้องกันไม่ให้ผิวอ่อนแอจนเสี่ยงที่จะเกิดผื่นแดง และยิ่งหากช่วยปกป้องและเสริมความแข็งแรงให้แก่ผิวด้วยผลิตภัณฑ์ที่ช่วยเติมความชุ่มชื้นที่ปลอดภัย ผ่านการทดสอบทางการแพทย์แล้วว่าปราศจากสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองด้วยแล้ว มั่นใจได้ว่าอาการผื่นแดง ผื่นคัน จะบรรเทาลงได้แน่นอน

สำหรับผู้ที่มีปัญหาผิวบอบบางและต้องเผชิญกับอาการผื่นแดงคันอยู่เสมอ ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมและดูแลผิวอย่างครบวงจร เพื่อให้การดูแลผิวของคุณมีประสิทธิภาพสูงสุด เราขอแนะนำ 2 ขั้นตอนการดูแลผิวที่ออกแบบมาเพื่อผิวภูมิแพ้และมีแนวโน้มระคายเคืองง่ายโดยเฉพาะ จาก Eucerin แบรนด์เวชสำอางที่ได้รับความไว้วางใจและผ่านการพิสูจน์ทางการแพทย์

 

ขั้นตอนที่ 1: ทำความสะอาดอย่างอ่อนโยน พร้อมปกป้องเกราะคุ้มกันผิว

เริ่มต้นดูแลผิวตั้งแต่ขั้นตอนการอาบน้ำด้วย Eucerin OMEGA ATO-CALMING BATH & SHOWER OIL ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวกายในรูปแบบออยล์ที่ช่วยทำความสะอาดผิวอย่างหมดจดแต่อ่อนโยนที่สุด โดยไม่ทำลายเกราะป้องกันผิวตามธรรมชาติและไม่ทำให้ผิวแห้งตึงหลังอาบน้ำ อุดมด้วย Omega 3 & 6 fatty acids และไขมันที่จำเป็นต่อผิว ช่วยปลอบประโลมและลดปัญหาผิวแห้งกร้านซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของอาการคันได้อย่างมีประสิทธิภาพ เหมาะสำหรับใช้เป็นประจำทุกวันเพื่อเตรียมผิวให้พร้อมรับการบำรุงในขั้นตอนต่อไป

ขั้นตอนที่ 2: ฟื้นบำรุงผิวให้ชุ่มชื้น ลดอาการคัน และเสริมเกราะป้องกันผิว

หลังทำความสะอาด ซับผิวให้แห้งแล้ว ควรบำรุงผิวทันทีด้วย Eucerin OMEGA ATO-CALMING BALM บาล์มบำรุงผิวสูตรเข้มข้นแต่มีเนื้อสัมผัสที่บางเบา ซึมซาบเร็ว ไม่เหนียวเหนอะหนะ ซึ่งตอบโจทย์คุณสมบัติของมอยส์เจอร์ไรเซอร์ที่ดีสำหรับผิวแพ้ง่ายตามที่บทความได้กล่าวไว้ข้างต้นอย่างครบถ้วน ด้วยส่วนผสมสำคัญอย่าง:

• Licochalcone A: สารสกัดจากธรรมชาติที่ช่วยปลอบประโลมผิว ลดการระคายเคืองและรอยแดงจากผื่น
• Ceramides: ช่วยเสริมสร้างและฟื้นฟูเกราะปกป้องผิวให้แข็งแรง ลดการสูญเสียความชุ่มชื้น
• Omega 3 & 6 Fatty Acids: ช่วยเติมไขมันให้ผิว ลดปัญหาผิวแห้งเป็นขุยและไวต่อการระคายเคือง

การใช้ 2 ผลิตภัณฑ์นี้ร่วมกันจะช่วยดูแลปัญหาผื่นแดงคันได้อย่างครบวงจรและเป็นระบบ ตั้งแต่การทำความสะอาดไปจนถึงการบำรุงอย่างล้ำลึก ช่วยตัดวงจรผิวแห้ง-คัน-เกา ทำให้ผิวกลับมาแข็งแรง ชุ่มชื้น และรู้สึกสบายผิวมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด