รู้จัก น้ำเกลือ กับประโยชน์ที่หลายคนไม่รู้มาก่อน

น้ำเกลือ เป็นชื่อที่หลายๆ คนนึกถึงเวลาที่ต้องเข้าโรงพยาบาล หรือใช้น้ำเกลือในการทำความสะอาดแผล ทำความสะอาดโพรงจมูก กลั้วคอ น้ำเกลือถือมีประโยชน์หลายอย่างในการใช้งาน ด้วยหน้าที่ในการทำความสะอาดสิ่งต่างๆ ของน้ำเกลือด้วยค่าความเป็นกลางที่เหมาะสมกับร่างกายมนุษย์ ทำให้น้ำเกลือถูกนำมาใช้อย่างกว้างขวาง

น้ำเกลือคือน้ำที่มีสารเกลือละลายอยู่ในปริมาณที่มากกว่าน้ำปกติ ซึ่งเกลือที่ใช้ในน้ำเกลือเป็นสารกลุ่มเกลือโดยทั่วไปเรียกว่า โซเดียมคลอไรด์ (sodium chloride) หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ "เกลือแกง" ละลายอยู่ในน้ำบริสุทธิ์ปราศจากเชื้อ (Sterile Water)

โดยทั่วไปน้ำเกลือมีหลายชนิดที่สามารถใช้ได้ โดยแต่ละชนิดจะแตกต่างกันไปตามส่วนผสมเฉพาะเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ที่แตกต่างกัน ทั้งสำหรับล้างแผลหรือใช้ทดแทนสารน้ำในเลือด

1. นอร์มัลซาไลน์ (Normal Saline Solution - NSS หรือ 0.9% NaCl):

   คุณสมบัติ: เป็นสารละลาย Isotonic มีความเข้มข้นของเกลือเท่ากับในกระแสเลือดของมนุษย์

   การใช้งาน: เป็นชนิดที่ใช้แพร่หลายที่สุด สามารถหาซื้อได้เองตามร้านขายยา

   • ใช้สำหรับให้ทางหลอดเลือดดำเพื่อชดเชยการสูญเสียน้ำและโซเดียมในร่างกาย (ภาวะขาดน้ำ)
   • ใช้ล้างทำความสะอาดบาดแผลภายนอก
   • ใช้ล้างโพรงจมูก, กลั้วคอ, ล้างตา, ล้างคอนแทคเลนส์ (สำหรับชะล้างสิ่งสกปรก ไม่ใช่ฆ่าเชื้อ)
   • ใช้เป็นตัวทำละลายยาบางชนิดสำหรับการฉีด
2. ฮาฟนอร์มัลซาไลน์ (Half-Normal Saline Solution - 0.45% NaCl):

   คุณสมบัติ: เป็นสารละลาย Hypotonic (มีความเข้มข้นของเกลือน้อยกว่าในเลือด)

   การใช้งาน: ใช้ทางการแพทย์ภายใต้การดูแลของแพทย์ เพื่อแก้ไขภาวะโซเดียมในเลือดสูง (Hypernatremia) หรือในผู้ป่วยที่ไม่สามารถรับโซเดียมปริมาณมากได้

3. ไฮเปอร์โทนิกซาไลน์ (Hypertonic Saline Solution - เช่น 3% NaCl, 5% NaCl):

   คุณสมบัติ: เป็นสารละลาย Hypertonic (มีความเข้มข้นของเกลือสูงกว่าในเลือด)

   การใช้งาน: ใช้ในภาวะทางการแพทย์ที่ซับซ้อน เช่น ลดอาการสมองบวมอย่างรุนแรง หรือภาวะโซเดียมในเลือดต่ำรุนแรง (Severe Hyponatremia) ต้องใช้ด้วยความระมัดระวังและภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด

4. น้ำเกลือผสมเดกซ์โทรส (Dextrose in Saline Solution - เช่น 5% Dextrose in NSS หรือ D5NSS):

   คุณสมบัติ: เป็นการผสมน้ำตาลเดกซ์โทรส (Dextrose) เข้ากับน้ำเกลือนอร์มัลซาไลน์

   การใช้งาน: ให้ทางหลอดเลือดดำเพื่อชดเชยน้ำ เกลือแร่ และให้พลังงานแก่ร่างกาย มักใช้ในผู้ป่วยที่มีภาวะขาดน้ำร่วมกับน้ำตาลในเลือดต่ำ หรือต้องการพลังงานเพิ่มเติม

1. ใช้เป็นโทนเนอร์

   สำหรับผู้ที่มีผิวบอบบางแพ้ง่าย น้ำเกลือสามารถใช้เป็นโทนเนอร์เพื่อเช็ดทำความสะอาดผิวหน้าหลังล้างหน้าได้ ช่วยขจัดสิ่งสกปรกตกค้างอย่างอ่อนโยน และอาจช่วยลดความมันบนใบหน้าได้บ้าง ไม่ควรใช้บ่อยเกินไป เพราะโซเดียมคลอไรด์อาจทำให้ผิวสูญเสียความชุ่มชื้นมากเกินไป

2. ใช้ทำความสะอาดดวงตาและล้างคอนแทคเลนส์ได้

   การนำน้ำเกลือ มาทำควาสะอาดรอบดวงตา หรือล้างคอนแทคเลนส์ จะช่วยลดการระคายเคืองของดวงตา ใช้แล้วไม่แสบตา เมื่อมีสิ่งแปลกปลอมเข้าตา หรือมีอาการระคายเคืองเล็กน้อย สามารถใช้น้ำเกลือ NSS ปราศจากเชื้อล้างตาเพื่อช่วยชะล้างสิ่งแปลกปลอมออกและบรรเทาอาการ และใช้สำหรับชะล้างคราบโปรตีนหรือสิ่งสกปรกบนคอนแทคเลนส์ก่อนใส่ หรือก่อนนำไปแช่ในน้ำยาฆ่าเชื้อ แต่ไม่ควรนำน้ำเกลือมาแช่คอนแทคแลนส์โดยเด็ดขาด เพราะน้ำเกลือไม่สามารถฆ่าเชื้อโรคได้ อาจทำให้ดวงตาอักเสบหรือเกิดการปนเปื้อน

3. สำหรับผู้ที่เป็นสิว

   การใช้น้ำเกลือในการทำความสะอาดผิวหน้า มีข้อดีคือเป็นการทำความสะอาดผิวที่อ่อนโยนไม่ทำร้ายเนื้อเยื่อบริเวณที่เกิดสิวและลดโอกาสติดเชื้อ แต่ทั้งนี้ น้ำเกลืออย่างเดียวไม่สามารถแก้ปัญหาสิวด้วยจึงควรใช้ร่วมกับครีมลดสิวที่อ่อนโยนต่อผิว อย่างไรก็ตามน้ำเกลือไม่สามารถรักษาสิวได้โดยตรง ควรใช้ร่วมกับผลิตภัณฑ์รักษาสิวที่เหมาะสมกับสภาพผิว

4. ใช้กลั้วคอทำความสะอาด

   เพื่อยับยั้งการเกิดแบคทีเรียในช่องปากได้ เหมาะสำหรับผู้ที่มีแผลในปากเพื่อลดอาการแสบที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยาอื่นๆ บรรเทาอาการเจ็บคอ ระคายคอ ช่วยลดอาการแสบได้ดีกว่าการใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีแอลกอฮอล์

5. ใช้ล้างแผล

   น้ำเกลือกับการล้างแผล เป็นของคู่กัน เพื่อป้องกันการติดเชื้อที่แผล การใช้น้ำเกलือที่ถือว่าเป็นของเหลวที่มีค่าใกล้เคียงกับของเหลวในร่างกายมากที่สุด เป็นทางเลือกที่ปลอดภัยที่สุดและมีประสิทธิภาพในการล้างทำความสะอาดบาดแผล ช่วยกำจัดสิ่งสกปรก เศษเนื้อตาย และลดจำนวนเชื้อโรคบริเวณแผลโดยไม่ทำลายเนื้อเยื่อดีรอบๆ แผล ช่วยให้แผลหายเร็วขึ้นและลดโอกาสการติดเชื้อ

1. ผู้ป่วยที่มีอาการ ท้องเสีย ท้องร่วง
   ควรได้รับน้ำเกลือเพื่อชดเชยและเพิ่มความสมดุลของน้ำในร่างกายเพิ่มความดันโลหิตและกระตุ้นการทำงานของหัวใจ

2. ผู้ที่ออกกำลังกายแล้วมีการเสียเหงื่อและเกลือแร่มากเกินไป
   ควรได้รับน้ำเกลือเพื่อชดเชยเกลือแร่ในร่างกาย จากการออกกำลังกายอย่างหนักในสภาพอากาศร้อน หรือทำงานในที่ร้อนจัด

3. สำหรับผู้ป่วยโรคไซนัส
   น้ำเกลือจำเป็นมากในการล้างโพรงจมูกเพื่อลดการอักเสบติดเชื้อภายในโพรงจมูกและอาการคัดจมูกได้ดี

• สำหรับผู้ที่ต้องให้น้ำเกลือทดแทนไม่ว่าจะเป็นการดื่มน้ำเกลือแร่หรือให้น้ำเกลือทางสาย น้ำเกลือจะทำหน้าที่ชดเชยเกลือแร่ในร่างกาย เพิ่มความดันและอัตราการเต้นของหัวใจ ทำให้ผู้ป่วยกลับมาสดชื่นเพิ่มมากขึ้น ลดอาการอ่อนเพลียจากการติดเชื้อ
• สำหรับผู้ที่ใช้น้ำเกลือในการทำความสะอาด เช่น โพรงจมูกหรือดวงตา น้ำเกลือจะมีค่าความเป็นกลางและสามารถทำความสะอาดสิ่งปนเปื้อนที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองออกไปได้ ผู้ป่วยจะรู้สึกสดชื่น สบายขึ้น

• การใช้น้ำเกลือในการล้างหน้า นั้นมีประโยชน์ในแง่ของการทำความสะอาดผิวหน้า ลดความมัน ชำระล้างสิ่งอุดตัดในรูขุมขนออกไป มีประโยชน์สำหรับผู้ที่ต้องการค่าความเป็นกลางในการล้างหน้า แต่ไม่มีผลด้านการเสริมสุขภาพอื่นๆ เพิ่มเติม
• การใช้น้ำเกลือทำความสะอาดผิวในจุดที่เป็นสิว แม้ว่าน้ำเกลือจะไม่สามารถใช้รักษาสิวได้ แต่ค่าความเป็นกลางของน้ำเกลือที่สะอาด บริสุทธิ์ สามารถลดการติดเชื้อ ป้องกันการอักเสบเพิ่มเติมของสิว ซึ่งเป็นผลทางอ้อมที่จะทำให้สิวหายเร็วขึ้น

ค่า pH ของน้ำเกลือที่เหมาะกับผิวโดยทั่วไปจะอยู่ที่ประมาณ 5.5 ถึง 6.5 ซึ่งเป็นกรดเล็กน้อย ช่วงค่า pH นี้ใกล้เคียงกับค่า pH ตามธรรมชาติของผิว ที่จะช่วยรักษาการทำงานของเกราะป้องกันของผิวโดยรวม และขอแนะนำผลิตภัณฑ์ดูแลผิวจาก Eucerin ที่มีค่า ph5 ที่เหมาะสมและอ่อนโยนต่อผิวอย่าง

Eucerin pH5 FACIAL CLEANSER SENSITIVE SKIN ผลิตภัณฑ์ล้างทำความสะอาดผิวหน้าสูตรอ่อนโยนที่ปราศจากสารที่ก่อให้เกิดการแพ้หรือการระคายเคือง สำหรับคนที่มีผิวบอบบาง แพ้ง่าย หรือมีอาการแพ้ ระคายเคืองโดยเฉพาะ เพราะทำความสะอาดแบบ อ่อนโยนต่อผิวหน้า และยังสร้างเกราะความชุ่มชื้น ไม่ให้ไวต่อการแพ้ สูตร 0% สารที่อาจก่อการระคายเคือง และไม่ก่อให้เกิดสิวอุดตันอีกด้วย

Eucerin pH5 VERY DRY SENSITIVE SKIN SHOWER OIL ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวกายสำหรับคนที่มีผิวแห้ง แต่บอบบางแพ้ง่าย ช่วยทำความสะอาดร่างกายและปรับสมดุลของผิว ช่วยเสริมเกราะป้องกันของผิวแพ้ง่าย และเติมความชุ่มชื้นให้แก่ผิวสามารถใช้ได้ทุกวัน

สำหรับการใช้งานภายนอกบางประเภท เช่น การล้างจมูกหรือกลั้วคอ สามารถทำน้ำเกลือใช้เองได้ โดยมีสูตรง่ายๆ คือ:

ส่วนผสม:

• เกลือแกง (โซเดียมคลอไรด์) ที่ไม่มีไอโอดีนหรือสารป้องกันการจับตัวเป็นก้อน 1 ช้อนชา (ประมาณ 5 กรัม)
• น้ำต้มสุกที่ทิ้งไว้ให้อุ่น หรือน้ำดื่มสะอาด 1 ลิตร (1000 มิลลิลิตร)

วิธีทำ:

ต้มน้ำให้เดือดนานอย่างน้อย 5 นาทีเพื่อฆ่าเชื้อโรค ทิ้งไว้ให้อุ่น เติมเกลือลงไปคนให้ละลายจนหมด

การเก็บรักษา:

เก็บในภาชนะที่สะอาดและมีฝาปิดมิดชิด สามารถเก็บที่อุณหภูมิห้องได้ประมาณ 24 ชั่วโมง หากเก็บในตู้เย็นควรใช้ภายใน 3-7 วัน หากมีลักษณะขุ่นหรือมีตะกอนควรทิ้งทันที

ข้อควรระวังสำคัญสำหรับการทำน้ำเกลือใช้เอง:

• ความสะอาด: ให้ความสำคัญกับความสะอาดของภาชนะและอุปกรณ์ทุกชิ้น
• ไม่ปราศจากเชื้อ (Non-sterile): น้ำเกลือที่ทำเองไม่ปราศจากเชื้อเหมือนน้ำเกลือทางการแพทย์ ห้ามใช้ล้างแผลเปิดลึก, ห้ามใช้ล้างตาโดยตรง, และห้ามใช้ฉีดเข้าร่างกายเด็ดขาด
• ความเข้มข้น: การตวงที่ไม่ถูกต้องอาจทำให้ได้น้ำเกลือที่เข้มข้นหรือเจือจางเกินไป ซึ่งอาจก่อให้เกิดการระคายเคืองได้
• หากไม่มั่นใจ ควรเลือกใช้น้ำเกลือปราศจากเชื้อที่ผลิตสำเร็จรูปจากร้านขายยาจะปลอดภัยกว่า โดยเฉพาะสำหรับการใช้กับบริเวณที่บอบบาง เช่น ดวงตา หรือแผล

1. การใช้น้ำเกลือในการทำความสะอาดผิวบนใบหน้าแทนโทนเนอร์นั้น ในผู้ที่มีผิวหน้าแห้งมาก อาจไม่เหมาะ เพราะโซเดียมคลอไรด์ในน้ำเกลือมีส่วนทำให้ผิวแห้งเพิ่มมากยิ่งขึ้น ก่อนใช้น้ำเกลือแทนโทนเนอร์ควรสังเกตุผิวหน้าก่อน

2. การใช้น้ำเกลือล้างหน้า แม้จะเป็นวิธีที่สามารถทำได้ แต่ในน้ำเกลือนั้นนอกจากความสะอาดของน้ำเกลือแล้ว ไม่มีสรรพคุณที่ช่วยดูแลผิวหน้าใดใดเพิ่มเติม ดังนั้น การใช้โฟมล้างที่มีอ่อนโยนและมีสารบำรุงผิวหน้าโดยเฉพาะจะให้ประสิทธิ์ภาพในการดูแลผิวหน้าได้ดีกว่า ซึ่งโฟมล้างหน้าจะมีการออกแบบให้เหมาะกับผิวแต่ละชนิดจึงสามารถเลือกใช้ให้เหมาะสมกับสภาพผิวได้

น้ำเกลือเป็นสิ่งที่ทางการแพทย์ที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้หลากหลายรูปแบบ แต่ในแง่ของการใช้ทดแทนเครื่องสำอางบางชนิดนั้นยังไม่สามารถที่จะทำได้ การใช้น้ำเกลือแม้จะไม่ได้มีข้อควรระวังอะไรมาก ควรเลือกใช้น้ำเกลือให้เหมาะสมกับสรรพคุณของน้ำเกลือจึงจะเป็นการใช้ประโยชน์ของน้ำเกลือได้ดีที่สุด