ผิวแพ้ง่าย ผิวบอบบาง สาเหตุการเกิดและการปกป้องดูแลผิวอย่างถูกวิธี

ผิวแพ้ง่ายและอาการระคายเคืองสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุและมีปัจจัยกระตุ้น ที่พบได้ในทุกเพศ ทุุกวัย โดยสาเหตุหลักมักเกิดจากเกราะปกป้องผิวของเราอ่อนแอ จึงทำให้ผิวถูกกระตุ้นจากปัจจัยภายนอกได้ง่าย เช่น ฝุ่น สารเคมี หรือแบคทีเรียที่อยู่ตามสภาพแวดล้อมทั่วไปเกิดอาการแพ้และระคายเคืองขึ้น ฉะนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งที่เราจะต้องทำความเข้าใจถึงการเกิด “ผิวแพ้ง่าย”

ถึงแม้ว่าจะไม่มีวิธีการแก้หรือรักษาผิวแพ้ง่ายให้หายขาด แต่ถ้าเราเข้าใจสาเหตุของปัญหาว่าเกิดขึ้นจากอะไร และอะไรเป็นปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ เราก็จะมีวิธีควบคุมและจัดการผิวบอบบางนี้ได้อย่างถูกต้องรวมถึงการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวหน้าที่เหมาะสมกับสภาพผิวก็จะช่วยให้เราสามารถดูแลรักษาผิวแพ้ง่ายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

จะรู้ได้อย่างไรว่าผิวแพ้ง่าย?

ผิวหนังของคนเราจะมีเกราะปกป้องผิวตามธรรมชาติ ซึ่งจะทำหน้าที่คอยปกป้องผิวจากปัจจัยภายนอกที่จะเข้ามาทำร้ายและปกป้องไม่ให้ผิวของเราแห้ง ขาดน้ำ โดยปกติแล้วผิวแพ้ง่ายมักจะแสดงตัวออกมาอย่างชัดเจน เราจึงสามารถที่จะสังเกตได้ง่ายตามอาการที่เกิดขึ้นต่อไปนี้

• สังเกตเห็นผิวหนังมีอาการแดง เป็นผื่น หรือแม้กระทั่งเป็นขุยและหยาบกร้าน
• ความรู้สึกของผิวแพ้ง่ายมักจะแสดงออกมาผ่านอาการคัน อาการตึงผิว และผิวไหม้

สิ่งที่ควรต้องเฝ้าระวังคือ ผิวแพ้ง่ายสามารถเกิดขึ้นได้ทุกส่วนของร่างกาย ตั้งแต่ผิวหน้า ริมฝีปาก ผิวกาย และหนังศีรษะ หรือในช่วงที่ร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลงมากๆ เช่น ขณะตั้งครรภ์หรือเมื่ออายุมากขึ้น ทั้งนี้ลักษณะอาการของผิวแพ้ง่ายและผิวแห้งมีความคล้ายคลึงกันอย่างมาก หากแต่ผิวแห้งอาจไม่จำเป็นต้องมีอาการแพ้ง่ายร่วมด้วยเสมอไป เพื่อจำแนกทั้งสองปัญหานี้จึงจำเป็นต้องอาศัยการสังเกตอาการอื่นๆ ร่วมด้วยเพื่อหาข้อสรุป 

สาเหตุและปัจจัยกระตุ้นให้ผิวแพ้ง่าย

1.ระบบปกป้องผิวตามธรรมชาติ : โดยปกติแล้วผิวหนังชั้นบนของเราจะช่วยกักเก็บความชุ่มชื้นและอาการขาดน้ำ ทำหน้าที่คอยปกป้องผิวไม่ให้เกิดอาการระคายเคือง และป้องกันไม่ให้ปัจจัยภายนอกเข้ามาทำร้าย

องค์ประกอบของผิวมีความสลับซับซ้อนในการสร้างสมดุลในผิวและปกป้องผิวจากปัจจัยภายนอก ชั้นบนของผิวมีฟิล์มบางๆ ที่ประกอบด้วยน้ำ กรดไขมัน และไขมันที่มีค่า pH สมดุลอยู่ที่ประมาณ 4.25-5.75 ซึ่งมีความเป็นกรดเล็กน้อย สามารถปกป้องผิวจากการบุกรุกของแบคทีเรียได้ โดยการทำงานของระบบเหล่านี้จะขึ้นอยู่กับเอนไซม์ปกป้องผิวตามธรรมชาติ ดังนั้นหากระบบการทำงานของเอนไซม์ผิดปกติจะทำให้ผิวเกิดอาการบอบบาง อ่อนแอ เกราะป้องกันผิวไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่ ทำให้เกิดการสูญเสียน้ำและเปิดโอกาสให้ปัจจัยภายนอกเข้ามาทำร้ายผิวได้

2.ปัจจัยภายในที่ทำให้ผิวแพ้ง่าย : ผิวของเด็กมีความบอบบางมากกว่าผิวของวัยผู้ใหญ่ เพราะเกราะปกป้องผิวยังอ่อนแอกว่าจึงทำให้ผิวแพ้ง่าย ไวต่อสารเคมีและปัจจัยภายนอกที่จะเข้ามาทำร้าย ในทางตรงกันข้าม เมื่อผิวมีอายุที่มากขึ้นโครงสร้างผิวจะอ่อนแอลง ทำให้ผิวบอบบางและเกิดปัญหาผิวแพ้ง่ายได้ ผนวกกับการกระตุ้นที่อาจเกิดจากปัจจัยภายนอก เช่น น้ำหอม สี และสารเคมีแปลกปลอมที่จะส่งผลให้เกิดอาการผิวลอกเป็นขุย ผิวแห้งกร้าน เป็นผื่นคันหรือเป็นสิวได้ง่ายขึ้นกว่าปกติหากมีการดูแลผิวหน้าที่ไม่ถูกวิธี

 3.ปัจจัยภายนอกที่ทำให้ผิวแพ้ง่าย 

• สภาพอากาศ อากาศเย็นจัดและความชื้นต่ำ ทำให้ร่างกายพยายามรักษาความร้อนโดยการทำให้หลอดเลือดในผิวหนังหดตัวลง จึงทำให้ความชุ่มชื้นไม่สามารถไปหล่อเลี้ยงผิวหนังได้ จึงไม่แปลกเวลาที่ต้องเผชิญกับอากาศเย็นๆ มักจะทำให้เกิดภาวะผิวแห้งหรือผิวขาดน้ำ ผิวอาจจะแตก และที่สำคัญคืออาจจะทำให้ผิวแพ้ง่ายได้ รวมถึงอากาศที่ร้อนเกินไปและความชื้นสูงเกินไป ทำให้เหงื่อออกและเกิดการอุดตันของสิ่งสกปรกได้ง่าย
• การรักษาทางการแพทย์บางประเภท เช่น เรดิโอเธราปี และ ยาปฏิชีวนะ อาจทำให้ผิวมีความเซนซิทิฟและทำร้ายแบคทีเรียสำคัญ
• สภาพแวดล้อม มลภาวะเป็นพิษต่างๆ และสิ่งสกปรกทั้งหลายที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ก็อาจส่งผลกระทบต่อผิวของเราได้ เช่น ฝุ่น PM 2.5 คือฝุ่นละอองที่มีขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมครอน ที่สามารถส่งผลกระทบต่อระบบหายใจและอาจก่อให้เกิดโรคผิวหนังได้ ในคนที่แพ้ฝุ่นจะมีอาการแสบคัน เป็นผื่นแดงตามร่างกายหรือผิวหนังที่มีการสัมผัสกับฝุ่นละออง เพราะเกราะป้องกันผิวอ่อนแอลงทำให้ผิวแพ้ง่าย
• การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวหน้าและผิวกายที่ไม่เหมาะกับสภาพผิว เพราะในผลิตภัณฑ์บางชนิดอาจมีส่วนผสมของสารที่ทำให้ผิวแห้งตึงจนเกินไป ส่งผลให้เกราะป้องกันผิวตามธรรมชาติถูกทำลาย และทำให้ผิวสูญเสียความชุ่มชื้น มีความเสี่ยงต่ออาการระคายเคืองและสามารถต่อยอดเป็นอาการแพ้ที่รุนแรงขึ้นได้ เช่น สบู่ทั่วไป นอกจากสามารถขจัดสิ่งสกปรกที่อุดตันอยู่ตามรูขุมขนได้แล้ว ยังกำจัดไขมันที่สำคัญในการปกป้องผิว อันนำไปสู่การทำลายค่าสมดุล pH ของผิว ซึ่งจะทำให้ผิวแห้งและอ่อนแอลง ร่วมกับพฤติกรรมอื่นๆ เช่น การอาบน้ำหรือล้างมือด้วยน้ำอุ่นบ่อยๆ การขัดผิวด้วยวิธีรุนแรงก็เป็นพฤติกรรมที่ส่งผลให้ผิวแห้ง และมีแนวโน้มที่จะเกิดอาการระคายเคืองจนเกิดปัญหาผิวแพ้ง่ายได้

ดูแลผิวหน้าและผิวกายที่มีผิวแพ้ง่ายได้อย่างไร

ปัจจัยภายในที่กระตุ้นให้ผิวแพ้ง่ายอาจเป็นเรื่องที่เราไม่สามารถควบคุมได้ แต่ปัจจัยภายนอกเป็นสิ่งที่เราสามารถหลีกเลี่ยงและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่อาจกระตุ้นให้เกิดอาการได้

1. กำหนดเวลาอาบน้ำอย่าให้นานเกินควร และควรใช้น้ำอุ่นมากกว่าน้ำร้อน ไม่ควรทิ้งให้ผิวแห้งตึงหลังอาบน้ำหรือใช้น้ำมันอาบน้ำเพื่อให้ผิวชุ่มชื้น 
2. ล้างหน้าด้วยน้ำอุณหภูมิปกติ ไม่ควรใช้น้ำร้อนเพราะจะทำให้ความมันสมดุลของผิวถูกชะล้างออกมากเกินไป และไม่ควรล้างหน้าบ่อยๆ แบ่งเป็น 2 ครั้งต่อวัน เช้า-เย็นก็เพียงพอแล้ว และควรหลีกเลี่ยงการใช้ผ้าเช็ดหน้าแรงๆ เพราะจะเป็นการกระตุ้นผิวหนังให้เกิดการระคายเคืองได้ 
3. การเลือกรับประทานอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระและวิตามินซี และหลีกเลี่ยงแป้งจะช่วยให้ผิวมีสุขภาพดีได้
4. การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวหน้าและครีมบำรุงผิวสำหรับผิวแพ้ง่ายโดยเฉพาะ เป็นหนึ่งในวิธีที่ช่วยให้ผิวแพ้ง่ายได้รับการฟื้นฟูและบำรุงอย่างถูกวิธี ดังเช่นที่ Eucerin UltraSENSITIVE INSTANT SOOTHING ครีมบำรุงสำหรับผิวบอบบางที่ต้องการการดูแลเป็นพิเศษ ด้วยปราศจากน้ำหอม สารแต่งสีและกลิ่น สารกันเสีย เพื่อลดความเสี่ยงต่อการระคายเคือง ผสานกับนวัตกรรม SymSitive* ทีผสานสารสกัด Licochalcone A ช่วยฟื้นบำรุงผิวระคาย ลดการแสบ แดง ทันที และ Bioactive ช่วยสร้างเกราะป้องกันให้ผิวแข็งแรง หากใช้เป็นประจำอย่างต่อเนื่องก็จะช่วยลดการระคายสะสมในชั้นผิว พร้อมเสริมเกราะป้องกันผิวให้สุขภาพดียิ่งขึ้น

การดูแลผิวหน้าและผิวกายสำหรับคนที่มีผิวแพ้ง่ายและผิวบอบบางเพื่อป้องกันการแพ้และการระคายเคืองนั้น ต้องเข้าใจถึงสาเหตุและปัจจัยกระตุ้นต่างๆ เพื่อลดทอนการระคายเคืองที่อาจจะรุนแรงขึ้นได้ ทั้งนี้การปรับพฤติกรรมและการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ให้เหมาะสมกับสภาพผิวของตัวเอง ก็เป็นอีกหนึ่งหนทางในการฟื้นฟูและบำรุงผิวให้แข็งแรงขึ้นได้อย่างยั่งยืน