ผิวแพ้ง่ายเป็นสิว สาเหตุ ปัจจัยกระตุ้น อาการและวิธีการในการดูแลผิว

สิว เป็นโรคผิวหนังที่พบมากที่สุดในประเทศอุตสาหกรรม โดยปกติจะเริ่มขึ้นในช่วงวัยรุ่นซึ่งสอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนและอาจยังคงพบได้ในช่วงวัยที่โตขึ้น ผู้ใหญ่ประมาณ 70% - 95% ยังปัญหาสิวอยู่บ้างและ ผู้ใหญ่ 15-30% * ¹ ใช้ยารักษาสิวเพื่อลดสิว นอกจากนี้ยังพบผู้มีปัญหาสิวในวัยอื่นๆ ของชีวิตได้อีก โดยเฉพาะผู้หญิง

บทความนี้จะอธิบายลักษณะของผิวเป็นสิวและปัจจัยที่ทำให้ผิวเป็นสิวได้ง่าย นอกจากนี้ยังอธิบายการเกิดสิว, สิวชนิดตุ่มนูนแดง (Papule)และสิวหัวหนอง (Pustule) และความแตกต่างของสิวแต่ละประเภท และอธิบายว่าทำไมคนบางคนมีแนวโน้มที่จะเกิดสิวมากกว่าคนอื่น รวมถึงอธิบายปัจจัยภายนอกและภายในที่อาจทำให้เกิดสิว และวิธีการที่ดีที่สุดในการบรรเทาอาการสิวและการดูแลผิว

*1  C.C.Zouboulis, Hautarzt 2014 65: 733-750

บางครั้งอาจเกิดความสับสนระหว่างสิว(Acne)กับโรคโรซาเซีย (Rosacea) โรคโรซาเซีย (Rosacea) เป็นโรคที่ผิวหนังบอบบางมากเป็นพิเศษทำให้หลอดเลือดแดงบนผิวมีขนาดใหญ่ขึ้น และทำให้ผิวหน้าเป็นสีแดง นอกจากนี้ผิวยังอาจเกิดสิวชนิดตุ่มนูนแดง (Papule)และสิวหัวหนอง (Pustule) ได้ด้วย จึงทำให้สับสนกับสิว (Acne)ได้ โรคโรซาเซีย (Rosacea) ต้องการการรักษาที่แตกต่างกันกับสิว สามารถหาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการรักษาได้ที่นี่ หากไม่มั่นใจว่าเป็นสิว(Acne) หรือโรคโรซาเซีย แนะนำให้ปรึกษาแพทย์

มีความเชื่อเกี่ยวกับการเป็นสิวมากมาย เช่น คนที่เป็นสิวนั้นรักษาความสะอาดน้อยกว่าคนอื่น เป็นต้น ปัจจัยหลักต่อไปนี้จะเป็นปัจจัยที่ผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์เห็นตรงกันว่าทำไมคนบางคนจึงมีแนวโน้มที่จะเป็นสิวมากกว่าคนอื่นๆ

ยีนส์จะบ่งชี้ว่าเราจะมีผิวแบบไหนและในบางรายอาจมีแนวโน้วที่จะเจอปัญหาผิวอักเสบ สิวและริ้วรอยได้มากกว่าคนอื่นๆ ถ้าผู้ปกครองมีประวัติเป็นสิว ลูกก็มีโอกาสสูงที่จะมีปัญหาสิวเช่นกัน

สิวเป็นโรคที่สัมพันธ์กับฮอร์โมน ฮอร์โมนมีหน้าที่ในการพัฒนาต่อมไขมันและกระตุ้นการผลิตไขมัน ผิวเป็นสิวง่ายมีการผลิตไขมันส่วนเกินเป็นตัวบ่งชี้

การเพิ่มขึ้นของฮอร์โมนในช่วงวัยรุ่นเป็นเหตุผลหลักที่ทำให้เกิดสิวขึ้นมากที่สุดในช่วงวัยรุ่น แต่ฮอร์โมนจะมีผลต่อชายและหญิงแตกต่างกันในช่วงวัยที่แตกต่างกัน การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนระหว่างรอบประจำเดือนในผู้หญิงมักเป็นเหตุให้เกิดสิวในผู้หญิงวัย 20 - 30 ปี อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างฮอร์โมนและสิวได้ที่ฮอร์โมนและสิว และอ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับสิวในวัยผู้ใหญ่ได้ที่สิวในวัยกลางคน

ยาบางชนิดเช่นสเตียรอยด์และลิเธียมอาจทำให้เกิดสิว อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับสิวและกีฬา

สาเหตุต่อไปนี้อาจจะไม่ใช่สาเหตุการเกิดสิวโดยตรง แต่เป็นปัจจัยที่อาจกระตุ้นให้สิวรุนแรงขึ้น:

มีหลักฐานยืนยันว่าการรับประทานอาหารและการเกิดสิวมีความสัมพันธ์กัน อาหารที่มีดัชนีน้ำตาลสูง(GI)และผลิตภัณฑ์จากนมอาจทำให้เกิดสิวได้ อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับที่มาของสิวและการรับประทานอาหาร

การวิจัยชี้ให้เห็นว่าการสูบบุหรี่ทำให้สิวรุนแรงขึ้นโดยทำให้เกิดอนุมูลอิสระในผิวหนังและส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงขององค์ประกอบของไขมัน * 1

ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่มีส่วนผสมของสบู่ และการใช้น้ำที่ร้อนจัดเกินไปอาจทำลายสมดุลของผิวตามธรรมชาติและทำให้สิวรุนแรงขึ้นได้ ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวและเครื่องสำอางบางชนิดยังทำให้เกิดสิวอุดตันได้ง่าย

ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดสิวและจุดด่างดำ นั้นซับซ้อนและมีหลากหลาย

ต่อมไขมันจะผลิตน้ำมันในผิว หรือที่เรียกว่า sebum ซึ่งมีผลให้ผิวและเส้นผมนุ่มนวล การผลิตไขมันส่วนเกิน ซึ่งถูกกระตุ้นจากฮอร์โมน จะทำให้ผิวเกิดสิวและรอยสิวได้ง่าย ไขมันส่วนเกินบนผิวจะไปขัดขวางกระบวนการผลัดเซลล์ผิวตามธรรมชาติ องค์ประกอบของลิพิด (Lipid)ในไขมันที่สร้างขึ้นในต่อมไขมันยังก่อให้เกิดการอักเสบแบบ Micro-inflammation มากขึ้น

สภาวะชั้นผิวหนาขึ้น (Hyperkeratosis) เป็นความหนาที่ผิดปกติของผิวชั้นนอก เกิดจากการผลิตเซลล์ที่มากเกินไป ซึ่งถูกกระตุ้นจากฮอร์โมน และเซลล์ที่ตายผลัดออกไม่ได้ตามธรรมชาติ เซลล์เหล่านี้ไปปิดกั้นต่อมไขมันทำให้อุดตัน น้ำมันจึงเกิดการสะสมใต้รูขุมขนและผนังรูขุมขนโป่งนูนออกกลายเป็นสิวอุดตัน แบ่งได้เป็นสิวหัวดำ และสิวหัวขาว

แบคทีเรีย Propinionbacterium acnes (หรือ P. acnes) เป็นแบคทีเรียที่ไม่เป็นอันตรายต่อผิวหนัง แต่คนที่มีผิวบอบบางและเป็นสิวง่ายอาจมีความไวต่อแบคทีเรียและทำให้ผิวเกิดการอักเสบได้ การผลิตไขมันส่วนเกินยังช่วยสร้างสภาพแวดล้อมที่มีผลให้ P. acnes เติบโตได้ดี โดยจะเริ่มเติบโตในต่อมไขมันที่อุดตันและทำให้เกิดการอักเสบได้ และทำให้เกิดสิวชนิดตุ่มนูนแดง (Papule)และสิวหัวหนอง (Pustule)ได้

ในกรณีที่รุนแรง ผนังรูขุมขนอาจปริแตกในช่วงปลายของการอักเสบ ไขมัน, กรดไขมัน,เซลล์ที่ตายแล้ว (corneocytes), แบคทีเรียและชิ้นส่วนของเซลล์จะเล็ดลอดออกมาได้และอาจทำให้เกิดการอักเสบกระจายไปบริเวณรอบๆต่อไป

ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดสิวและจุดด่างดำ นั้นซับซ้อนและมีหลากหลาย

สิวเป็นโรคที่มีการอักเสบเกิดขึ้นใต้ผิวและเกิดขึ้นในทุกขั้นตอนของการเกิดสิว อ่านเพิ่มเติมที่การเกิดสิวและรอยสิว

Seborrhoea คือ ภาวะผิวหนังผลิตไขมันมากและเกิดการอักเสบ อ่านเพิ่มเติมได้ที่พัฒนาการการเกิดสิวและสิวและฮอร์โมน

สภาวะชั้นผิวหนาขึ้น (Hyperkeratosis) เป็นความหนาที่ผิดปกติของผิวชั้นนอก เกิดจากการผลิตเซลล์ที่มากเกินไป ซึ่งถูกกระตุ้นจากฮอร์โมน และเซลล์ที่ตายผลัดออกไม่ได้ตามธรรมชาติ เกิดเป็นสิวอุดตัน แบ่งได้เป็นสิวหัวดำ และสิวหัวขาว อ่านเพิ่มเติมได้ที่พัฒนาการการเกิดสิวและสิวและฮอร์โมน

Propinionbacterium acnes (หรือ P. acnes) เป็นแบคทีเรียไม่เป็นอันตรายต่อผิว แต่สามารถกระตุ้นให้เกิดการอักเสบในผิวหนังที่เป็นสิวได้ อ่านวิธีการในพัฒนาการการเกิดสิว

เนื่องจากมีสิวอยู่หลายประเภทด้วยกัน ดังนั้นจึงมีประเภทของสิวแตกต่างกัน สิว แบ่งประแภทได้เป็น สิวหัวดำ หรือสิวหัวขาว ในขณะที่ รอยสิว อาจแบ่งได้เป็น รอยดำสิว รอยแดงสิว รอยหลุมสิว เป็นต้น ต่อไปนี้คือคำอธิบายคำศัพท์ที่ใช้บ่อย:

• สิวหัวเปิด(สิวหัวดำ) จุดดำเล็กๆ ในผิวหนัง หัวสิวที่เปลี่ยนเป็นสีดำเกิดมาจากการทำปฏิกริยาของไขมันกับอ็อกซิเจน ไม่เกี่ยวกับการสัมผัสกับฝุ่นแต่อย่างใด
• สิวหัวปิด(สิวหัวขาว) รอยกลมนูนที่สีขาวขุ่นปิดอยู่ส่วนบนเกิดจาการอุดตันของต่อมไขมัน
• สิว ป็นคำเรียกรวมๆของปัญหาสิวทุกประเภท สิวที่เกิดการอักเสบ บวมและเปลี่ยนสี เป็นหนองและเจ็บ สิวอุดตัน สิวชนิดตุ่มนูนแดง (Papule) และสิวหัวหนอง (Pustule)
• สิวชนิดตุ่มนูนแดง (Papule) ตุ่มนูนในผิวที่ไม่มีหนอง แต่เกิดการอักเสบ
• สิวหัวหนอง (Pustule) เมื่อสิวหัวขาวหรือสิวมีขนาดใหญ่ขึ้นและอักเสบรุนแรง จะกลายเป็นสิวอักเสบที่มีหนอง
• ซีสต์ (Cyst) ก้อนหนองสิวที่อ่อนนุ่มอยู่ภายในผิว เกิดขึ้นเมื่อผนังรูขุมขนแตกในช่วงปลายของการอักเสบ
• เนื้องอก (Nudule) ก้อนสิวก้อนใหญ่แข็งในผิวหนัง โดยปกติเกิดบนพื้นที่ขนาดใหญ่ของผิวเช่นด้านหลังและไหล่

การดูแลผิวเป็นสิวง่ายโดยเฉพาะ:

เลือกใช้เฉพาะคอนซีลเลอร์และเครื่องสำอางที่ไม่อุดตันผิว และเป็นสูตรสำหรับผิวที่เป็นสิวโดยเฉพาะ เช่น Eucerin Pro Acne Solution Correct & Cover Stick

มีวิธีการสำหรับการรักษาสิวมากมาย แพทย์ผิวหนังให้คำแนะนำเกี่ยวกับการรักษาที่เหมาะสมได้ดีที่สุด อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับยารักษาสิวและผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้

สิวอาจทำให้เกิดรอยสิวเมื่อผิวเผชิญแดดจ้าเกินไป รวมถึงการใช้ยารักษาสิวอาจทำให้ผิวมีความไวต่อรังสียูวีมากขึ้น ดังนั้นควรเลือกวิธีการปกป้องผิวจากแสงแดดที่เหมาะสม แนะนำให้ใช้ Eucerin Sun Acne Oil Control Dry Touch SPF50+  อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับสิวและการป้องกันแดด

การออกกำลังกาย, การนอนหลับสนิทและการรับประทานอาหารครบห้าหมู่จะช่วยให้มีสุขภาพที่แข็งแรงและส่งผลดีต่อร่างงกาย ลดความเครียด จึงลดการผลิตฮอร์โมนที่กระตุ้นให้สิวรุนแรงขึ้นได้ และยังช่วบเพิ่มความยืดหยุ่นตามธรรมชาติของผิวหนัง นอกจากนี้ แนะนำให้เลิกสูบบุหรี่ อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นเมื่อเปลี่ยนอาหารเพื่อให้เหมาะกับผิวเป็นสิวง่าย, สิวและกีฬาและสิวและความเครียด