สิวเกิดจากอะไร รู้จักสาเหตุของสิวเพื่อการดูแลที่ตรงจุด

สิวคืออะไรและสาเหตุการเกิดสิวนั้น เกิดจากการอุดตันของรูขุมขนหรือสาเหตุอื่นๆ เป็นเรื่องที่ถูกพูดถึงและถกเถียงกันมานาน แต่ส่วนใหญ่แล้วหลายคนก็ยังเข้าใจปัญหาสิวไม่ถูกต้อง จึงทำให้การดูแลรักษาสิวผิดวิธีไปด้วย ส่งผลให้กลายเป็นการทำร้ายผิวหน้า ซ้ำเติมให้สิวเพิ่มขึ้นและรุนแรงมากกว่าเดิม ในบทความนี้จะมาไขข้อสงสัยกันว่า สิวเกิดจากอะไรและสาเหตุอะไรที่ทำให้เกิดสิวขึ้น เพื่อให้สามารถเลือกวิธีจัดการกับสิวได้อย่างถูกต้อง และตรงจุด

สิวมีกี่ประเภทบ้าง

ปกติแล้วจะแยกสิวเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ สิวอักเสบและสิวที่ไม่อักเสบ และมีการแยกย่อยออกไปอีกตามลักษณะและอาการของสิวแต่ละประเภท

สิวอักเสบ

จะแบ่งออกมาได้ 4 ประเภทที่พบเจอได้บ่อยและสามารถเกิดขึ้นได้ง่าย

1. สิวตุ่ม นูนแดง
   เป็นสิวขนาดเล็ก มีลักษณะเป็นตุ่มนูนแดง และมักจะเป็นสิวไม่มีหัว ไม่มีอาการคันหรือเจ็บปวดใดๆ
2. สิวหัวหนอง
   ขนาดของสิวจะคล้ายกับสิวตุ่มนูนแดง แต่ว่าจะมีหัวหนองอยู่ เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อโรคต่างๆ
3. สิวอักเสบขนาดใหญ่
   สิวประเภทนี้จะมีลักษณะเหมือนสิวตุ่มนูนแดง แต่ว่ามีขนาดใหญ่กว่ามาก และมักจะปวดเมื่อเกิดการสัมผัส
4. สิวหัวช้าง
   สิวหัวช้างจะเป็นสิวอักเสบที่รุนแรงและมีขนาดใหญ่ที่สุด สามารถแพร่กระจายต่อออกไปได้ทั่วบริเวณใบหน้าและลำคอ

สิวไม่อักเสบ (สิวอุดตัน)

สิวไม่อักเสบส่วนมากจะเป็นสิวอุดตันที่ไม่มีการอักเสบจากเชื้อแบคทีเรียต่างๆ แต่สามารถสังเกตุได้จากอุดตันที่บริเวณรูขุมขน สามารถแบ่งได้ 2 ประเภท คือ

1. สิวหัวดำ
   สิวหัวดำจะสังเกตุได้ง่ายจากเม็ดสีดำๆที่อยู่บริเวณรูขุมขนของเรา สิวประเภทนี้สามารถรักษาได้ง่าย
2. สิวหัวขาว
   สิวหัวขาวจะมีลักษณะคล้ายผื่น คือ เป็นตุ่มนูนเล็กๆสีขาวไม่มีการอักเสบ แต่ขนาดจะใหญ่กว่าผื่น แต่ว่าสิวหัวขาวสามารถติดเชื้อและอักเสบได้ง่ายหากได้รับแรงกระตุ้นจากการบีบหรือแกะสิว

สาเหตุการเกิดสิว

การเกิดสิวนั้นมีความสัมพันธ์โดยตรงกับฮอร์โมนในร่างกาย (อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างสิวกับฮอร์โมนได้ที่นี่) รวมไปถึงพันธุกรรมก็ยังเป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่กระตุ้นให้เกิดสิวอักเสบและสิวอุดตันชนิดต่างๆ ซึ่งจะแตกต่างกันไปตามแต่ละบุคคล นอกจากนี้ยาบางชนิด, การพักผ่อนไม่เพียงพอ, ความเครียดและการดูแลผิวอย่างไม่ถูกวิธีล้วนกระตุ้นทำให้เกิดสิวได้ (อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับปัจจัยสำคัญที่กระตุ้นให้เกิดสิวได้ที่นี่)

บทความนี้จะให้ความรู้เกี่ยวกับกลไกของการเกิดสิวใต้ผิว โดยแสดงและปัจจัยแทรกซ้อนต่างๆ ที่ก่อให้เกิดสิวหัวดำ, สิวหัวขาวและสิวประเภทต่างๆ รวมถึงการที่สิวพัฒนาไปเป็นสิวอักเสบเกิดขึ้นได้อย่างไร 

1.การเกิดสิวมักเกิดจากการเกิดสิวอุดตันขนาดเล็กใต้ผิวหนัง

สิวอุดตัน (Comedone) คือสภาวะที่รูขุมขนเกิดการอุดตัน โดยไมโครโคมีโดน (Micro-comedone) คือชื่อเรียกของสิวอุดตันที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า ซึ่งเกิดจากการสร้างชั้นเคราตินของเซลล์ผิวหนังปกติแล้วไมโครโคมีโดนจะสลายไปเองตามธรรมชาติ แต่ในกรณีของผิวเป็นสิว ในขณะที่ไมโครโคมีโดนสลายตัว จะเกิดการอักเสบใต้ชั้นผิวร่วมด้วย ซึ่งในทางการแพทย์เรียกการอักเสบนี้ว่า การอักเสบชนิดไม่รุนแรง (micro-inflammations) 

เพราะสิวเป็นโรคที่มีพื้นฐานมาจากการอักเสบของผิวหนัง ผลการวิจัยพบว่าการอักเสบชนิดไม่รุนแรง เป็นสาเหตุหลักของการเกิดสิว ซึ่งแท้จริงแล้วการอักเสบชนิดไม่รุนแรงนี้จะเกิดขึ้นเป็นประจำอยู่แล้ว จากการที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายตอบสนองต่อแบคทีเรีย, ลิพิด (lipids) หรือฮอร์โมนแอนโดรเจน (ฮอร์โมนเพศชาย)*

*"การค้นพบล่าสุดพบว่า การอักเสบนั้นเกิดขึ้นในทุกขั้นตอนของการเกิดสิว ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในขั้นที่สิวนั้นปรากฏอยู่บนผิวหนังแล้ว"  Dr.med. Markus Reinholz แพทย์ผิวหนังกล่าว

2. ภาวะการผลิตน้ำมันในผิวมากเกินไป (Seborrhea) และชั้นผิวก่อตัวหนาผิดปกติ (Hyperkeratosis)

ปัจจัยภายใน เช่น การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน (ในช่วงเจริญวัยและช่วงมีรอบเดือน) รวมถึงการใช้ยาบางประเภท และปัจจัยภายนอก เช่น ผลกระทบจากมลภาวะ มีผลให้การผลิตน้ำมันในผิวเพิ่มขึ้นและชั้นผิวก่อตัวหนาขึ้น ซึ่งส่งผลให้เกิดสิวประเภทต่างๆ ทั้งสิวหัวดำ สิวหัวขาว โดยทั้ง 2 ปัจจัยนี้ ยังเป็นสาเหตุหลักของการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ทำให้เกิดการติดเชื้อ และท้ายที่สุดจะก่อให้เกิดสิวชนิดตุ่มนูนแดง (Papule) และสิวหัวหนอง (Pustule)

2.1 ภาวะผิวหนังผลิตไขมันมากผิดปกติ 
โดยปกติต่อมไขมันจะหลั่งน้ำมัน เพื่อกักเก็บความชุ่มชิ้นใต้ผิว ซึ่งโดยคนที่เป็นสิวง่ายมีแนวโน้มจะมีฮอร์โมนแอนโดรเจนในเลือดสูง ซึ่งฮอร์โมนชนิดนี้จะกระตุ้นให้ต่อมไขมันผลิตน้ำมันออกมาในปริมาณมากกว่าปกติ ก่อให้เกิดการสะสมน้ำมันบนผิวหนัง และทำให้ต่อมไขมันอุดตัน ส่งผลให้เกิดสิว

2.2 ภาวะชั้นผิวก่อตัวหนาขึ้นผิดปกติ (Hyperkeratosis)
เกิดจากการก่อตัวหนาขึ้นผิดปกติของผิวชั้นนอก ซึ่งเป็นผลมาจากการผลิตเซลล์ผิวในต่อมไขมันมากกว่าปกติ ทำให้การหลุดออกของเซลล์ผิวไม่เป็นไปตามธรรมชาติอีกทั้งยังมีไขมันส่วนเกินดักจับเซลล์ที่ตายแล้วเหล่านี้ไว้บนผิวหนังจนทำให้เกิดการอุดตัน อย่างไรก็ตาม ยังมีอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้ชั้นผิวก่อตัวหนาขึ้นนั่นคือ แบคทีเรีย Propionibacterium acnes (หรือ P.acnes) โดยแบคทีเรีย P.acnes จะสร้างแผ่นฟิล์มบางๆ บนผิวหนังซึ่งจะขัดขวางกระบวนการหลุดลอกของชั้นผิวหนังตามปกติและก่อให้เกิดการอุดตัน

3. การเกิดสิว สิวหัวดำ และสิวหัวขาว

สิว เป็นคำเรียกรวมๆ ของปัญหาสิวทุกประเภท ทั้งสิวอุดตัน สิวชนิดตุ่มนูนแดง สิวหัวหนอง หรือสิวที่เกิดการอักเสบ (บวมและเปลี่ยนสี) เป็นหนองและเจ็บ 

สิวหัวเปิด(สิวหัวดำ)
สิวหัวดำ คือ สิวที่มีจุดดำเล็กๆ ปรากฏบนผิวหนัง ซึ่งสาเหตุที่สิวที่เปลี่ยนเป็นสีดำเกิดจากการทำปฏิกิริยาของน้ำมันกับออกซิเจน ไม่ได้เกี่ยวกับการสัมผัสกับฝุ่น หรือสิ่งสกปรกแต่อย่างใด

สิวหัวปิด(สิวหัวขาว)
สิวหัวขาว คือ สิวที่มีไขมันอยู่ภายใต้ผิว มีลักษณะเป็นรอยกลมนูนที่มีสีขาวขุ่นปิดอยู่ส่วนบน

เมื่อน้ำมันที่สะสมในต่อมไขมันเกิดอุดตันในรูขุมขน ทำให้จะกลายเป็นสาเหตุของสิวอุดตัน (สิวหัวดำและสิวหัวขาว) และสิวต่างๆ 

4. การเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ตัวการกระตุ้นให้การอักเสบรุนแรงขึ้นและก่อให้เกิดสิวอักเสบ

การสะสมของไขมันที่หลั่งออกมาจากต่อมไขมัน กลายเป็นแหล่งอาหารชั้นดีสำหรับแบคทีเรีย โดยเฉพาะแบคทีเรีย P.acnes แบคทีเรียชนิดนี้จะเข้ามาอาศัยอยู่ในต่อมไขมันที่มีการอุดตัน เพื่อย่อยสลายไขมันไปเป็นอาหาร กระบวนการนี้ก่อให้เกิดสารที่ทำให้เกิดการอักเสบมากขึ้นและทำให้เกิดสิวชนิดตุ่มนูนแดงและสิวหัวหนองขึ้นได้

ดังนั้นเราจึงสรุปได้ว่า แท้จริงแล้วสาเหตุหลักของการเกิดสิวมาจากการอักเสบไม่รุนแรงภายในผิว ที่ทำปฏิกิริยาร่วมกับต่อมไขมันที่ผลิตไขมันมากเกินไปและชั้นผิวที่หนาขึ้น อุดตันไขมันให้สะสมอยู่ภายในรูขุมขน และก่อให้เกิดเป็นสิวประเภทต่างๆ ซึ่งหากไขมันที่อุดตันและสะสมอยู่ภายในรูขุมขนไม่ได้รับการดูแลรักษาอย่างเหมาะสม ก็จะกลายเป็นแหล่งอาหารชั้นดีให้กับแบคทีเรีย โดยเฉพาะแบคทีเรีย P.acnes และในช่วงการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ในขั้นตอนของกระบวนการย่อยไขมันส่วนเกินนี้ให้เป็นอาหาร จะเกิดการผลิตสารกระตุ้นการอักเสบ ทำให้ผิวเกิดการอักเสบ หรือเกิดเป็นสิวอักเสบตามมาได้นั่นเอง และสาเหตุจากสิ่งเหล่านี้ยังก่อให้เกิดสิวที่คอ และสิวที่หลังได้อีกด้วย

สิว มีวิธีการวินิจฉัยอย่างไร?

• การซักประวัติ แพทย์จะสอบถามประวัติการเป็นสิว อย่างระยะเวลาที่เป็นสิว ลักษณะของสิว สาเหตุที่กระตุ้นให้เกิดสิว และประวัติการรักษาและปรัวัติการใช้ยาที่ผ่านมา
• การตรวจร่างกาย แพทย์จะตรวจดูบริเวณผิวหนังที่เป็นสิว อย่าง ใบหน้า หน้าอก หลัง และบริเวณอื่นๆ และดูลักษณะของสิว อย่างชนิดของสิว สิวอุดตัน สิวอักเสบ สิวหัวหนอง ความรุนแรงของการอักเสบ และการกระจายตัวของสิว
• การประเมินความรุนแรงของสิว แพทย์จะประเมินความรุนแรงของสิว โดยแบ่งออกเป็นระดับต่างๆ ของสิวเล็กน้อย สิวปานกลาง และสิวรุนแรง การประเมินนี้จะช่วยในการวางแผนการรักษาที่เหมาะสม

การรักษาสิว

การรักษาสิวจะแตกต่างกันไปตามประเภทของสิว ไม่ว่าจะเป็นสิวอักเสบหรือสิวอุดตัน ล้วนมีการรักษาไม่เหมือนกัน สามารถปรึกษาเภสัชกรเพื่อให้แนะนำตัวยาสำหรับการรักษาเบื้องต้นด้วยตนเองได้ แต่หากอาการไม่ดีขึ้นหรืออาการสิวค่อนข้างรุนแรง ควรพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเรื่องผิวหนังเพื่อทำการรักษา

อย่างไรก็ตาม การดูแลผิวหน้าให้สะอาดและการบำรุงผิวอย่างสม่ำเสมอก็สามารถช่วยให้สิวลดน้อยลงได้และผิวแข็งแรงขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ ซึ่งเป็นการป้องกันการเกิดสิวได้ดีที่สุดในระยะยาว

Ref * Quelle: Recent Advances in Acne Pathogenesis: Implications for Therapy, Shinjita Das, Rachel V. Reynolds, Am J Clin Dermatol (2014) 15:479 – 488 DOI 10.1007/s40257-014-0099-z

Eucerin PRO ACNE SOLUTION 3X TREATMENT GEL TO FOAM CLEANSER เจลโฟมล้างหน้าสำหรับคนเป็นสิวผิวมัน ที่ช่วยทำความสะอาดผิวได้อย่างหมดจดผลัดเซลล์ผิว สลายสิ่งอุดตันได้ลึกถึงต้นตอ ขจัดสิ่งสกปรกและความมันส่วนเกินไปพร้อมๆ กับการลดการเกิดสิว ลดรอยสิว ผิวชุ่มชื้น และยังช่วยเสริมปราการผิวให้แข็งแรง เนื้อโฟมฟองนุ่ม อ่อนโยนต่อผิวสำหรับคนเป็นสิวง่าย

Eucerin Pro ACNE SOLUTION SOS SERUM เซรั่มสำหรับคนเป็นสิว ที่คอยช่วยเติมความชุ่มชื้นให้ผิว ดูแลปัญหาสิวพร้อมควบคุมความมันส่วนเกินที่จะเกิดขึ้น ทำให้ปัญหาสิวลดลง ลดโอกาสการเกิดสิวซ้ำ ช่วยลดแบคทีเรียก่อสิว และดูแลปัญหารอยดำรอยแดงจากสิวได้พร้อมๆ กัน ช่วยจบปัญหาสิวใน 7 วัน และยังลดการอักเสบของสิวใน 8 ชม. แนะนำทาเซรั่ม

Eucerin Pro ACNE SOLUTION TRIPLE EFFECT SERUM เซรั่มที่ช่วยลดสิว ลดรอยสิว และคุมมัน สูตรเข้มข้นเนื้อบางเบา ด้วยสารสำคัญอย่าง ไทอามิดอล THIAMIDOL™ สารไบรท์เทนนิ่งประสิทธิภาพดีที่สุดจาก ยูเซอริน ที่ช่วยตัดตอนรอยดำลึกถึงจุดกำเนิด ด้วยกลไกที่สำคัญที่สุด สำหรับลดเลือนจุดด่างดำต่างๆ ให้ดูลดเลือนได้มากถึง 80% และช่วยจบปัญหารอยดำจากสิวและจุดด่างดำทุกประเภท ใน 2 สัปดาห์ พร้อมลดโอกาสเกิดรอยสิวซ้ำ และยังมีสาร Salicylic Acid เป็นสารที่แพทย์ผิวหนังแนะนำในการรักษาสิว ที่ช่วยสลายสิ่งอุดตัน ผลัดเซลล์ผิวอย่างอ่อนโยน ลดรอยดำจากสิวที่ฝังลึก พร้อมปรับสีผิวหมองคล้ำด้วยลิโคชาลโคน เอ และเทคโนโลยี Sebum Regulating ช่วยควบคุมความมันบนใบหน้าอีกด้วย

เพื่อประสิทธิภาพที่ดีขึ้น และเห็นผลชัดเจนมากขึ้นตั้งแต่ครั้งแรกเมื่อใช้ Eucerin Pro ACNE SOLUTION TRIPLE EFFECT SERUM คู่กับตัว Eucerin PRO ACNE SOLUTION 3X TREATMENT GEL TO FOAM CLEANSER โดยผู้ใช้จริงกว่า 92% ยืนยันว่า 95% ช่วยลดปัญหาสิวลดลง 92% รอยสิวลดลง และ 97% ความมันลดลง หลังใช้ภายใน 7 วัน และเมื่อใช้อย่างต่อเนื่อง